Συγκριτική προσέγγιση της αξιολόγησης εκπαιδευτικών μέσης εκπαίδευσης με στοιχεία και επιρροές από τον ιδιωτικό τομέα
English Abstract This research study explores the system of secondary school teacher evaluation. The aim of the study is to integrate effective practices and influences of the private sector into the field of evaluation in the public sector, and create a model of effective evaluation, the model “Chrysalis” (Diagram 17; p. 257). The model of evaluation may serve as value added to the existing teacher evaluation system and the new teacher evaluation system that is currently under proposal for implementation. The research focus relies upon teacher perspectives about self-effectiveness and types of evaluation, on the ground of certain pre-determined criteria. Effectiveness is explored through self-evaluation within a framework of goal setting, and competence as being emergent from value-based goals, such as quality in education and student-centered teaching-learning practices. Methodologically, this assignment uses both qualitative and quantitative research to create a survey subset. The survey, being carried out in Gymnasiums, Lyceums and Technical Schools in Cyprus, constitutes a mixed method approach, for it uses reflective experiential accounts and questionnaires. The results of the reflective accounts (qualitative method) act as a guide to the construction of the questionnaires (quantitative method). Having been approved by the Centre of Educational Research and Evaluation, the two research methods gained consent from the Headship of Secondary Education of the Ministry of Education, Culture, Sport and Youth. The aim and objectives of the research study, its usefulness and necessity, the process of data collection, the research sample, the research time as well as the ethical concerns, being stated, have met the interest and approval of the body of secondary education. The qualitative research sample includes 35 teachers working in secondary schools in the city of Paphos and Limassol during the school year 2019-2020. The quantitative sample consists of 203 teachers placed in secondary schools in Paphos, Limassol and Nicosia for the school year 2020-2021. The analysis of the qualitative data was achieved through a content analysis that directed to six thematic units, which have then been categorised into indicators. Such a categorisation enabled a further excavation of themes in the research questions. The quantitative data analysis has been attained via the IBM SPSS system, through which data are summarised through descriptive statistics analysis, and generalisations about the research population are drawn through inferential statistics analysis. The Mann-Whitney U method has been used to uncover differentiations in the perspectives of teachers and assistant headteachers (n=21), and the One-Way ANOVA parametric test has indicated diferences related to demographics. Being extracted, the research conclusions have led to the construction of certain fields which respond to evaluation stages, and to the configuration of criteria for the measurement of competence and effectiveness. The conclusions of the study indicate the need for the implementation of practices and influences from the private sector into the extent teacher evaluation system, within a framework that may sustain the general principles of effective leadership in the public sector and the value-based role of the teacher. The combination of internal and external evaluation, as well as self-assessment is considered by the vast majority of teachers (86,5%) as the form of evaluation that is quite or very effective. Teachers (54,2%) consider very necessary the most active participation of the school Principal concerning the evaluation process (except from the Inspector). As per this, significant differences in this role (of the Principal) come to the surface. Teachers from 0 to 10 years of service agree statistically significantly less than teachers with 11 to 20 years of service (p=0,037), as and with those with 21 to 34 years of service (p=0,024). There do not seem to be significant differences in the average degree of teachers’ agreement with 11 to 20 years of service and those with 21 to 34 years of service (p=0,146). The tendency towards internal evaluation, which is revealed through the research findings, might contribute to the more effective evaluation of the eduacational work and the measurement of the evaluation, in terms of the teacher’s contribution as per the upgrading of the school unit’s quality assurance. It is brought up that a more effective dimension of the teacher’s work in the event that a stage of consultation with the Principal is preceded, who (the Principal) seems to play an active role in the evaluation process. Significantly positive attitude of the participants for other stages that are absent from the current evaluation system is identified. Teachers (43,8%) have a positive opinion towards the reflection-revision stage. The planning and prioritization stage is considered by research participants very important (49,3%) and the re-evaluation stage is considered quite necessary (41,3%). Many teachers (47,8%) believe that the combination of self and peer assessment seems to contribute to a large extent in ensuring the validity of the evaluation process, minding that it might give a very high probability of personal self-improvement. According to research participants (43,6%) a pre-evaluation stage including goal setting parameter seems to to able to play a vital role. Since this stage actually is not a part of the current assessment system, the research findings highlight the importance of adopting this stage, as it seems to be able to contribute significantly to raising teachers’ beliefs about their self-efficacy. The majority of teachers (61,1%) believe that the citerior of quality in educational work is very important duding the goal setting and (55,7%) state that they consider that it (goal setting) contributes to the empowerment and effectiveness of the teacher’s role. Teachers (48,0%) believe that setting goals play important role for their improvement and in general their professional development. The goal oriented practice, that emerges in the present study as one of the possible aspects of private sector’s evaluation mode, might work effectively in the evaluation system in relation to parts of the teacher’s role. The research findings reveal the proposed evaluation model named “Chrysalis”. The model suggests evaluation tool with seven thematic units which are mainly related to: a) goalsetting; b) action plan; c) results; d) values; e) professional characteristics; f) future action steps; g) professional expectations. Criteria of performance measurement correspond to the thematic fields relating to the: learning climate; learning results; communication and interaction between the members of the school unit; the pedagogigal and professional part, as well as the participation of the teacher as an active member of a professional learning community. The stages of the proposed model are four: a) Phase A pre-evaluation (goal-thinking: embryonic stage); b) Phase B pre-evaluation (goal-setting: caterpillar stage); c) contemplation of action plan (chysalis stage) and d) process completion (butterfly stage). The importance of these stages is remarkable since they converge with aspects of principles of the New Public Management.The definition of goals with predetermined indicators of the goals’ achievement measurement, with criteria of effectiveness per se, the organizational direct, flexible and above all participatory nature of the hierarchy, can consist of a basis for an efficient process. At the same time teachers improve themselves via this procedure. The recommendation role of the school Principal and the practice of self-evaluation and reevaluation that are reflected in the model aim at the continuing improvement of teacher effectivemess. The model is marked by the four forces which act upon butterflies when they fly: gravity (weight); lift; thrust and drag, with the effect of self-efficacy. High levels of effectiveness are detected at components of the model, through the proposed evaluation tool with the main parameters of interaction, feedback, utilization of performace based on goal setting, contributing to the excellence of education, with a focus on studentceteredness, responsiveness and teamwork. A goal-oriented assessment model enables selfregulation and self-assessment in terms of utilizing pedagogigal methods, contributing to the active participation of students and building knowledge within an appropriate learning climate. This promotes the improvement of communication skills at both teaching and out of classroom environment. The improvement, that comes through this kind of assessment process, can be revealed based on the results of the actions, in terms of the ways that are used to serve the mentioned above, on the basis of differentiated teaching, by promoting the sudent-centered and collaborative learning environment. The significance of the study mainly revolves around the need for the appraisal of teacher competence, which (appraisal) may practically be attained via the evaluating criteria of the proposed tool that focus on targeting student learning outcomes, strengthening the pedagogical part and professional skills through goal achievement, within a continuing personal assessment journey.
Thesis
Η παρούσα διατριβή εξετάζει τo σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης της Κύπρου. Σκοπός της έρευνας είναι η ενσωμάτωση αποτελεσματικών πρακτικών και επιρροών από τον ιδιωτικό τομέα στο πεδίο της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών στον δημόσιο τομέα και η δημιουργία ενός μοντέλου αποτελεσματικής αξιολόγησης, το μοντέλο «Χρυσαλλίδα» (Διάγραμμα 17, σ.257). Το συγκεκριμένο μοντέλο μπορεί να προσθέσει αξία στο υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης και στο προτεινόμενο νέο σύστημα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου. Η ερευνητική αυτή μελέτη εστιάζει στις υποκειμενικές απόψεις των εκπαιδευτικών που αφορούν στην αυτοαποτελεσματικότητα και τα είδη αξιολόγησης στη βάση συγκεκριμένων, προκαθορισμένων κριτηρίων. Ως κριτήριο, η αποτελεσματικότητα εξετάζεται μέσα από το πλαίσιο της στοχοθεσίας και η επάρκεια ως απόρροια στόχων που προάγουν αξίες όπως την ποιότητα στην εκπαίδευση και τον μαθητοκεντρισμό. Αναφορικά στη μεθοδολογία, ο συνδυασμός ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας σχεδιάζει τη μελέτη ως επισκόπηση. Η επισκόπηση, η οποία πραγματοποιείται σε Γυμνάσια, Λύκεια και Τεχνικές Σχολές της Κύπρου, αποτελεί προσέγγιση μικτών μεθόδων, γιατί χρησιμοποιεί αναστοχαστικές εμπειρικές περιγραφές (ποιοτική μέθοδος) και ερωτηματολόγια (ποσοτική μέθοδος). Τα δυο ερευνητικά εργαλεία έχουν τύχει της έγκρισης του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης και της Διεύθυνσης Μέσης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Κύπρου. Ο σκοπός και οι επιμέρους στόχοι της μελέτης, η χρησιμότητα και αναγκαιότητά της, η διαδικασία συλλογής δεδομένων, το δείγμα και το χρονικό πλαίσιο της έρευνας, καθώς και τα θέματα ηθικής έχουν τύχει της αποδοχής του σώματος της Μέσης Εκπαίδευσης. Το δείγμα της ποιοτικής έρευνας αποτελούν 35 εκπαιδευτικοί που εργάστηκαν σε σχολικές μονάδες των επαρχιών Πάφου και Λεμεσού κατά το σχολικό έτος 2019-2020. Το δείγμα της ποσοτικής έρευνας περιλαμβάνει 203 εκπαιδευτικούς που εργάστηκαν σε σχολικές μονάδες της επαρχίας Πάφου, Λεμεσού και Λευκωσίας κατά το σχολικό έτος 2020-2021. Η ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων έγινε με τη μέθοδο περιεχομένου που φέρνει στο φως έξι θεματικές ενότητες, οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε Δείκτες. Η συγκεκριμένη κατηγοριοποίηση αποκαλύπτει περαιτέρω θέματα από τα ερευνητικά ερωτήματα. Η ποσοτική ανάλυση των δεδομένων γίνεται με το σύστημα IBM SPSS το οποίο επιτρέπει τη σύνοψη των δεδομένων μέσω της περιγραφικής στατιστικής ανάλυσης (descriptive statistics analysis) και γενικεύσεις που αφορούν στον πληθυσμό έρευνας μέσω της επαγωγικής στατιστικής ανάλυσης (inferential statistics analysis). Διαφοροποίηση ανάμεσα στις απόψεις των εκπαιδευτικών και Βοηθών Διευθυντών προκύπτει μέσω της μεθόδου Mann- Whitney U και διαφορές στα δημογραφικά δεδομένα διαφαίνονται μέσα από τον παραμετρικό έλεγχο One-Way ANOVA. Τα πορίσματα της έρευνας κατευθύνουν στη δημιουργία πλέγματος πεδίων που αντιστοιχούν σε στάδια αξιολόγησης και στη διαμόρφωση κριτηρίων μέτρησης της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας. Η εξαγωγή των πορισμάτων εκσκάβει την ανάγκη ενσωμάτωσης πρακτικών και επιρροών του ιδιωτικού τομέα στο υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών στον δημόσιο τομέα, σε ένα πλαίσιο που διατηρεί και ενδυναμώνει τις γενικές αρχές της αποτελεσματικής διοίκησης και τον αξιακό ρόλο του εκπαιδευτικού. Ο συνδυασμός της εσωτερικής αξιολόγησης, της εξωτερικής αξιολόγησης και της αυτοαξιολόγησης θεωρείται από την πλειοψηφία εκπαιδευτικών (86,5%) ως η μορφή αξιολόγησης που είναι αρκετά ή πολύ αποτελεσματική. Εκπαιδευτικοί (54,2%) θεωρούν πολύ απαραίτητη την πιο ενεργό συμμετοχή του Διευθυντή (εκτός του Επιθεωρητή) στην αξιολόγηση. Διαφορές για τον ρόλο αυτό (του Διευθυντή) στην αξιολόγηση έρχονται στο φως σε σχέση με τα έτη υπηρεσίας. Εκπαιδευτικοί από 0 έως και 10 έτη υπηρεσίας συμφωνούν σε στατιστικά σημαντικά μικρότερο βαθμό από τους εκπαιδευτικούς με 11 έως 20 έτη υπηρεσίας (p=0,037), όσο και με αυτούς με 21 έως 34 έτη υπηρεσίας (p=0,024). Δεν φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο μέσο βαθμό συμφωνίας των εκπαιδευτικών με 11 έως 20 έτη υπηρεσίας και αυτών με 21 έως 34 έτη υπηρεσίας (p=0,146). Η τάση προς την εσωτερική αξιολόγηση, που διαφαίνεται από τα ερευνητικά ευρήματα, μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματικότερη αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου και τη μέτρηση της αξιολόγησης ως προς τη συμβολή του εκπαιδευτικού στην αναβάθμιση της ποιότητας της σχολικής μονάδας. Μια πιο αποτελεσματική διάσταση του έργου του εκπαιδευτικού ξετυλίγεται, στην περίπτωση που προηγείται στάδιο διαβούλευσης ή συμβουλευτικής διαδικασίας με τον Διευθυντή. Εντοπίζεται σημαντικά θετική στάση των συμμετεχόντων και για άλλα στάδια που απουσιάζουν από το παρόν σύστημα αξιολόγησης. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα είναι θετικά διακείμενοι (43,8%) προς το στάδιο αναστοχασμού-αναθεώρησης, κρίνουν (49,3%) πολύ απαραίτητο το στάδιο προγραμματισμού και ιεράρχησης ενεργειών και θεωρούν (41,3%) αρκετά απαραίτητο το στάδιο μεταξιολόγησης. Αρκετοί εκπαιδευτικοί (47,8%) πιστεύουν ότι ο συνδυασμός αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης φαίνεται να συμβάλλει σε αρκετά μεγάλο βαθμό στη διασφάλιση της εγκυρότητας της αξιολόγησης, με την ιδέα ότι από ένα τέτοιο συνδυασμό προκύπτει πολύ μεγάλη πιθανότητα να επέρχεται η προσωπική αυτοβελτίωση. Με βάση την άποψη συμμετεχόντων (43,6%) προαξιολογικό στάδιο, που περιλαμβάνει στοχοθεσία, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Καθότι πρόκειται για ένα στάδιο που στο υφιστάμενο σύστημα δεν υπάρχει, τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν τη σημαντικότητα υιοθέτησης αυτού του σταδίου, καθώς φαίνεται να δύναται να συμβάλει σημαντικά στην αύξηση των πεποιθήσεων των εκπαιδευτικών για την αυτοαποτελεσματικότητά τους. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί (61,1%) πιστεύουν ότι κατά τη στοχοθεσία είναι πολύ σημαντικό το κριτήριο της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και (55,7%) δηλώνουν ότι θεωρεί μεγάλη τη συμβολή της στοχοθεσίας στην ενδυνάμωση και αποτελεσματικότητα του ρόλου του, κρίνοντας (48,0%) ότι η στοχοθεσία συμβάλλει πολύ στη βελτίωση και επαγγελματική ανάπτυξή τους γενικότερα. Ο στοχοκεντρικός άξονας, που αναδεικνύεται στην παρούσα μελέτη ως μία από τις δυνατές πτυχές του επιχειρησιακού μοντέλου αξιολόγησης, μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά στην αξιολόγηση σε σχέση με μέρη του ρόλου του εκπαιδευτικού. Το προτεινόμενο μοντέλο αξιολόγησης «Χρυσαλλίδα» εισηγείται εργαλείο με επτά θεματικές ενότητες που αφορούν επί της ουσίας σε: α) στόχους, β) πλάνο δράσεων, γ) αποτελέσματα, δ) αξίες, ε) επαγγελματικά χαρακτηριστικά, στ) προτεινόμενα βήματα δράσης, ζ) επαγγελματικές προσδοκίες. Για τα θεματικά πεδία αντιστοιχούν κριτήρια μέτρησης απόδοσης που αφορούν κυρίως: στο κλίμα μάθησης, στα μαθησιακά αποτελέσματα, στην επικοινωνία και διάδραση μεταξύ των μελών της σχολικής μονάδας, στον παιδαγωγικό ρόλο του εκπαιδευτικού, στην επαγγελματική διάσταση του ρόλου του και στην ενεργό του συμμετοχή ως μέλος της επαγγελματικής κοινότητας μάθησης. Τα στάδια του μοντέλου είναι τέσσερα: α) Α΄Φάση προαξιολογικού σταδίου: στοχασμός στόχων (εμβρυϊκό στάδιο), β) Β΄Φάση προαξιολογικού σταδίου: στοχοθεσία (στάδιο προνύμφης), γ) Στοχασμός πλάνου δράσεων (στάδιο νύμφης-χρυσαλλίδας), δ) Ολοκλήρωση διαδικασίας (στάδιο πεταλούδας). Η ανάδειξη της σημασίας των συγκεκριμένων σταδίων είναι αξιοσημείωτη, εφόσον συγκλίνουν με πτυχές αρχών του new public management. Ο προσδιορισμός στόχων, σκοπών με προκαθορισμένους δείκτες μέτρησης επίτευξης στόχων, η μέτρηση της αποτελεσματικότητας με κριτήριο την αποτελεσματικότητα αυτή καθαυτή, ο οργανωτικός, άμεσος, ευέλικτος και προπαντός συμμετοχικός χαρακτήρας της ιεραρχίας μπορούν να αποτελέσουν τη βάση, προκειμένου η όλη διαδικασία να είναι περισσότερη αποτελεσματική και παράλληλα οι εκπαιδευτικοί να αποκομίσουν μέσα από αυτήν οφέλη, αλλά και να βελτιωθούν περαιτέρω. Ο συνδυασμός του συμβουλευτικού ρόλου του Διευθυντή του σχολείου με την πρακτική της αυτοαξιολόγησης και μεταξιολόγησης στοχεύουν στη διαρκή βελτίωση των εκπαιδευτικών. Το μοντέλο σηματοδοτείται από τις τέσσερις δυνάμεις της πεταλούδας: α) τη δύναμη της βαρύτητας, β) τη δύναμη της ανύψωσης, γ) τη δύναμη της ώθησης και δ) της αντίστασης, με βασική συνισταμένη την αυτοαποτελεσματικότητα. Στο προτεινόμενο μοντέλο ανιχνεύονται στοιχεία με υψηλά επίπεδα αποτελεσματικότητας, με κύριες παραμέτρους την αλληλεπίδραση, την ανατροφοδότηση, την αξιοποίηση της απόδοσης στη βάση της στοχοθεσίας, συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάδειξη αξιών όπως της αριστείας της εκπαίδευσης, του μαθητοκεντρισμού, της ανταπόκρισης και της ομαδικότητας. Ένα στοχοκεντρικό μοντέλο αξιολόγησης δίνει τη δυνατότητα για αυτορρύθμιση και αυτοαξιολόγηση ως προς την αξιοποίηση παιδαγωγικών μεθόδων, τη συμβολή στην ενεργητική συμμετοχή μαθητών και την οικοδόμηση γνώσης εντός ενός πλαισίου κατάλληλου κλίματος μάθησης που προάγει τη διεύρυνση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων τόσο σε διδακτικό, όσο και σε εξωδιδακτικό επίπεδο. Η βελτίωση που μπορεί να επέλθει μέσα από μια τέτοια διαδικασία αξιολόγησης, μπορεί να αξιολογηθεί με βάση τα αποτελέσματα των ενεργειών ως προς τα μέσα και τους τρόπους που αξιοποιήθηκαν για να υπηρετήσουν τα πιο πάνω, στη βάση της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, προάγοντας τον μαθητοκεντρικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης και την ομαδοσυνεργατική μάθηση. Η σημαντικότητα της διατριβής ανταποκρίνεται, κυρίως, στην ανάγκη για μέτρηση της επάρκειας των εκπαιδευτικών, η οποία μπορεί να επιτευχθεί με τα κριτήρια αξιολόγησης του προτεινόμενου εργαλείου, που εστιάζουν στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, την ενίσχυση του παιδαγωγικού ρόλου και την ανάπτυξη επαγγελματικών δεξιοτήτων χάρη στην επίτευξη στόχων, δια μέσου μιας πορείας συνεχούς ατομικής αξιολόγησης.