Δημοκρατική Διακυβέρνηση στην Ψηφιακή Εποχή: Ο Ρόλος Του Διαδικτύου και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στη Διαμόρφωση Πολιτικής και Λήψης Αποφάσεων στην Ε.Ε.
Thesis
Η δημοκρατία αποτελεί μια δυναμική, διαρκώς εξελισσόμενη έννοια τόσο ως προς το περιεχόμενό της, όσο και ως προς την λειτουργία και τους εμπλεκόμενους φορείς της. Οι πολίτες, μέχρι πρότινος, είχαν έναν ρόλο “παθητικό”, υπό την έννοια ότι σε μια αντιπροσωπευτική, κοινοβουλευτική δημοκρατία, η ενεργητικότητα του πολίτη σχεδόν εξαντλείται στην άσκηση του δικαιώματος του “εκλέγεις και εκλέγεσθαι”. Ωστόσο, σήμερα σημειώνεται μια σημαντική μεταβολή, καθώς η έννοια της δημόσιας σφαίρας βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία, με τον κάθε πολίτη να έχει την δυνατότητα έκφρασης της γνώμης του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ σημαντικό είναι ότι, τα ίδια μέσα λειτουργούν ως φορείς που δημιουργούν συλλογικές δράσεις, που έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν τις ασκούμενες πολιτικές. Η λήψη αποφάσεων και η θεσμοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων, απαιτούν σωστή και ολοκληρωμένη πληροφόρηση, όχι μόνο για τους πολιτικούς δρώντες, αλλά κυρίως για τους πολίτες οι οποίοι τους εκλέγουν. Μια «ανοιχτή» δημοκρατική διακυβέρνηση, βασίζεται σε ανοιχτό διάλογο με τους πολίτες, όπου τους δίνεται η δυνατότητα και το βήμα για να εκφράσουν πολλές και διαφορετικές απόψεις και θέσεις. Ωστόσο, δεν χαρακτηρίζονται όλες οι μορφές συμμετοχής από προσήλωση στη δημοκρατία, ούτε έχουν ως στόχο την ενδυνάμωση του ρόλου των πολιτών. Αντιθέτως, ορισμένες από αυτές τις μορφές ψηφιακής παρέμβασης δοκιμάζουν τα συνταγματικά όρια, χειραγωγούν και λειτουργούν με αντιδημοκρατικό γνώμονα, προσπαθώντας να επιβάλουν την δική τους ατζέντα. Ταυτόχρονα, η Ε.Ε. είναι αντιμέτωπη με μια σειρά από προκλήσεις που δημιουργούν σημαντικές πιέσεις για τη δημοκρατία και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Όλα τα παραπάνω ζητήματα τίθενται στην παρούσα εργασία, στόχος της οποίας είναι η μελέτη και ανάλυση της εξέλιξης του διαδικτύου ως τη σημερινή ψηφιακή εποχή, καθώς και του ρόλου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη δημοκρατική διαδικασία και στη λήψη αποφάσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες εξελίξεις, και πρόσφατα σχετικά γεγονότα, όπως για παράδειγμα, τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και θεωριών συνομωσίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Από την εργασία διαπιστώνεται ότι ο ρόλος του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είναι σημαντικός όσον αφορά τη διαμόρφωση πολιτικής και την λήψη αποφάσεων. Συγκεκριμένα παραδείγματα αφορούν στην ανάδειξη λαϊκίστικών μορφωμάτων που κινούνται στα όρια ή και εκτός της δημοκρατίας, και που η δράση τους στα κοινωνικά δίκτυα επηρεάζει σημαντικά την πολιτική ατζέντα. Από την άλλη, βλέπουμε ότι μέσα από το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα, διευκολύνεται η δημιουργία, όσο και την δράση ορισμένων κοινωνικών κινημάτων και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις έχει λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής ισχύος τους. Αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τις δημοκρατικές διαδικασίες και λειτουργίες, από την εργασία διαπιστώνεται ότι συγκεκριμένες ομάδες προωθούν την ατζέντα τους χρησιμοποιώντας την παραπληροφόρηση, δημιουργώντας και αναπαράγοντας ψευδείς ειδήσεις σε τεράστια κλίμακα, ωθώντας τα πολιτικά κόμματα να λάβουν θέση επί των ζητημάτων της ατζέντας αυτών των ομάδων.