Βέλτιστα χαρακτηριστικά ηγεσίας και διοίκησης των επικεφαλής στις οργανωσιακές δομές του συστήματος διοίκησης κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών.
ENGLISH ABSTRACT The discussion on the desired “leadership and management qualities” in the various operating structures of organizations and systems has always been a point of research. The present research aims to investigate and identify the leadership and management characteristics that should distinguish individuals performing administrative duties in the forest fire incident command system (FFICS) implemented in the Department of Forests of the Republic of Cyprus. The investigation of the FFICS participants’ views on the research subject was done by conducting personal interviews of experts (qualitative research), and by collecting quantitative survey questionnaires. The interviews were processed using the content analysis approach, while the quantitative analysis was done using statistical methods. The mixed research method was adopted for applying the parallel approach and the triangulation of research results, in order to ensure the validity of the results obtained from the two research processes. From the processing of the results, a series of outcomes were extracted, that contributed to formulating the discussion and conclusion. Thus, transformational leadership and neoclassical management, emerge as the ideal forms for the FFICS. Further, the outcomes from the current research also support the establishing of a compound leadership style in the FFICS. At the stage of pre-suppression the need for a democratic leadership style (or guiding style) emerges, while during the operational development stage of the FFICS (suppression action) the aim is to implement a “hybrid” leadership style, which borrows elements from the democratic and from the authoritarian (or managerial) leadership styles. In addition to the above, the heads of the FFICS’s operating structures should also develop leadership traits related to emotional intelligence and empathy. The discussion as to the desirable administrative characteristics that should distinguish the heads of the FFICS, highlights the adopting of the neoclassical management approach , focusing on human relations and the behaviour and attitudes of individuals. Also, adopting elements of the modern approach management related to the interaction between the individual administrative entities within the FFICS, will maximize the efficiency and effectiveness of the System. The main administrative characteristics that should distinguish leaders are the moral and psychological reward of subordinates, job satisfaction and recognition, participation in the decision-making process and two-way communication. Finally, the survey highlights the different tendencies / perceptions that exist in terms of management and leadership characteristics that should distinguish leaders according to their role. The research concludes that the top of the FFICS’s organizational pyramid should be distinguished more by administrative characteristics, whereas while moving towards the lower organizational structures of the System, leaders should be distinguished more by leadership characteristics.
Thesis
Η συζήτηση ως προς τις επιδιωκόμενες «ηγετικές και διοικητικές αρετές» στις διάφορες δομές λειτουργίας οργανισμών και συστημάτων αποτελεί διαχρονικά σημείο διαλόγου και μελέτης. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση και ο προσδιορισμός των χαρακτηριστικών ηγεσίας και διοίκησης που θα πρέπει να διακρίνουν τα πρόσωπα που εκτελούν διοικητικά καθήκοντα στο σύστημα διοίκησης κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών (ΣΔΚΔΠ), το οποίο εφαρμόζεται στο Τμήμα Δασών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η διερεύνηση απόψεων και θέσεων των συμμετεχόντων στο ΣΔΚΔΠ έγινε με τη διεξαγωγή τόσο προσωπικών συνεντεύξεων (ποιοτική έρευνα) όσο και τη συλλογή ερωτηματολογίων (ποσοτική έρευνα). Η επεξεργασία των προσωπικών συνεντεύξεων έγινε υιοθετώντας την προσέγγιση ανάλυσης περιεχομένου ενώ η ανάλυση των δεδομένων ποσοτικής έρευνας έγινε με τη χρήση στατιστικών μεθόδων. Για τα δεδομένα αυτά έγινε χρήση και της μεικτής μεθόδου ανάλυσης, ακολουθώντας την παράλληλη επεξεργασία και τριγωνοποίηση των δεδομένων έρευνας, επιτυγχάνοντας την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων. Από την επεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων, εξάχθηκαν αποτελέσματα τα οποία οδήγησαν στην αποτίμηση γενικευμένων συμπερασμάτων και συζήτησης. Η μετασχηματιστική ηγεσίας και η νεοκλασική διοίκηση, αποτελούν τις επιθυμητές μορφές που θα πρέπει να διακρίνουν το ΣΔΚΔΠ. Ενδιαφέρον καταγράφεται ως προς το στυλ ηγεσίας που θα πρέπει να διακρίνει το ΣΔΚΔΠ, με την ανάπτυξη ενός σύνθετου στυλ ηγεσίας, στο οποίο κατά το προ επιχειρησιακό στάδιο ξεχωρίζει το δημοκρατικό (ή καθοδηγητικό) στυλ ηγεσίας και στο κατά-επιχειρησιακό στάδιο ξεχωρίζει η ανάγκη ανάπτυξης «υβριδικού» στυλ ηγεσίας με στοιχεία του δημοκρατικού ή/και αυταρχικού (ή διευθυντικού) στυλ ηγεσίας. Πέραν των πιο πάνω, οι επικεφαλής των δομών λειτουργίας του ΣΔΚΔΠ θα πρέπει να αναπτύσσουν και ηγετικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την συναισθηματική νοημοσύνη και ενσυναίσθηση. Η έρευνα αναδεικνύει ως ζητούμενο την θέσπιση της νεοκλασικής προσέγγισης διοίκησης , εστιαζόμενη στις ανθρώπινες σχέσεις και τις συμπεριφορές και στάσεις των ατόμων, καθώς και στην μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας του Συστήματος. Η ηθική και ψυχολογική επιβράβευση των υφισταμένων, η ικανοποίηση και αναγνώριση της εργασίας, η συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και η αμφίδρομη επικοινωνία, αναδεικνύονται ως κύρια διοικητικά χαρακτηριστικά των επικεφαλής του ΣΔΚΔΠ. Τέλος, η έρευνα αναδεικνύει τις διαφορετικές τάσεις / αντιλήψεις που υπάρχουν ως προς τα διοικητικά και ηγετικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διακρίνουν τους επικεφαλής ανάλογα με το ρόλο τους. Μέσα από την έρευνα εξάγεται ευκρινώς ότι η κορυφή της πυραμίδας οργάνωσης του ΣΔΚΔΠ θα πρέπει να διακρίνεται περισσότερο από διοικητικά χαρακτηριστικά, ενώ μεταβαίνοντας προς τις χαμηλότερες οργανωτικές δομές του Συστήματος οι επικεφαλής θα πρέπει να διακρίνονται περισσότερο από ηγετικά χαρακτηριστικά.