Κράτος πρόνοιας, κοινωνικές πολιτικές και φτώχεια: Ο ρόλος του ταμείου ανάκαμψης και η ελληνική περίπτωση
ENGLISH ABSTRACT The Welfare State is one of the core institutions of modern societies. It has seen noteworthy development in the 20th century, contributing determinedly to countering poverty and social exclusion. In contrast, both come due to the related failure of the market mechanism and the economic system. The study initially focuses on the main Welfare State models, followed by an analysis of the Greek State. The Greek State applies in the Southeuropean, corporal-conservative features. Its main characteristics consist of institutional fragmentation, nepotism, poor effectiveness of social services and the significant importance of family. As is subsequent, the exposition of statistical data, manifests the failure of the social protection system in combating the consequences of the economic crisis of the period 2009-2019, resulting in the increasing the individuals who have fallen into poverty state and social exclusion. Afterwards follows the presentation of the foremost important reforms in the country during the period of 2016-2020, which led to the expansion of the social groups and the needs met by the social protection network. New welfare provision benefits are enacted, stating as the most important the Minimum Guaranteed Income, which is issued under strict financial and property requirements, emphasizing thus the transmission of the Greek Welfare State to a more liberal model. The last part of the thesis presents the national Recovery and Resilience Facility 2.0 guidelines regarding effective and non-exclusive social policies. Necessary goals and reforms establish the new type of social protection system promoting quality improvement and further development, whilst the upcoming investments in digital transition of social support, reinforce its financial sustainability.
Thesis
Το Κράτος Πρόνοιας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θεσμούς των σύγχρονων κοινωνιών, που αναπτύχθηκε εντυπωσιακά κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και συνέβαλε καθοριστικά στην αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, που αποτελούν συνέπειες των σχετικών αποτυχιών του μηχανισμού της αγοράς και του οικονομικού συστήματος. Η μελέτη επικεντρώνεται αρχικά στην παρουσίαση των κυριότερων μοντέλων κράτους πρόνοιας και στην συνέχεια στην ανάλυση της ελληνικής περίπτωσης. Το ελληνικό κράτος πρόνοιας κατατάσσεται, με βάση τη βιβλιογραφία στο νοτιοευρωπαϊκό με στοιχεία και από το κορπορατιστικό-συντηρητικό μοντέλο. Κύρια χαρακτηριστικά του υπήρξαν, ο θεσμικός κατακερματισμός, η ευνοιοκρατία, η χαμηλή αποδοτικότητα των κοινωνικών υπηρεσιών και ο αυξημένος ρόλος της οικογένειας. Στην συνέχεια καταδεικνύεται, με την παράθεση στατιστικών στοιχείων, η αποτυχία του συστήματος κοινωνικής προστασίας στην αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης της περιόδου 2009-2019 με αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση των ατόμων που περιήλθαν σε κατάσταση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Ακολουθεί η παρουσίαση των σημαντικότερων μεταρρυθμίσεων που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο 2016-2020 που είχαν ως αποτέλεσμα την διεύρυνση των κοινωνικών ομάδων και των αναγκών που καλύπτονται από το δίχτυ κοινωνικής προστασίας. Θεσπίζονται νέες προνοιακές παροχές, με κυριότερη το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ), η χορήγηση των οποίων προϋποθέτει την εκπλήρωση αυστηρών εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων, υπογραμμίζοντας έτσι την μετάβαση του ελληνικού κράτους πρόνοιας σε ένα περισσότερο φιλελεύθερο μοντέλο. Στο τελευταίο μέρος της εργασίας παρουσιάζονται οι άξονες του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 για αποτελεσματικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικές πολιτικές. Οι στόχοι και οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται εδραιώνουν τον νέο χαρακτήρα του συστήματος κοινωνικής προστασίας, προωθούν την ποιοτική αναβάθμιση και περαιτέρω ανάπτυξή του, ενώ οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις, ιδίως αυτές που στοχεύουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών κοινωνικής υποστήριξης, ενισχύουν την οικονομική του βιωσιμότητα.