Ο ενεργειακός ανταγωνισμός στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι περιπτώσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας.
ENGLISH ABSTRACT The main aim of the thesis is to illustrate -with the help of a theoretical framework- the current situation (after the last crises) in the field of energy security in the wider Eastern Mediterranean region, which (energy security) plays an important role in the international relations and is able to determine the geopolitical value of a State. In addition, it is a fact that the discovery of rich energy deposits in various countries of the Eastern Mediterranean has attracted the growing interest of many actors (EU, USA, Russia, etc) is intensifying the energy competition, is causing greater tensions in the region but also is offering -under conditions and in the future- possibilities for closer cooperation, which will contribute to the promotion of peace and stability in the region. Moreover, the aim is the more specific analysis of the energy security of the two neighboring and competing countries, Greece and Turkey (taking into account the stakeholders involved and the unstable environment of the Eastern Mediterranean) through specific methodological tools (Pest, Swot, 4A's analysis) which will allow to present any similarities and differences of the energy situation and the followed energy policy and to propose future solutions to strengthen the energy security of the two countries. The research clearly shows that both countries cover their energy needs with high hydrocarbon imports (mainly from Russia). At the same time, they are trying to take advantage of their geographical location and invest in the construction of energy infrastructure (pipelines, LNG storage facilities, use of RES etc). Moreover, they are trying to achieve their energy goals. That is, to reduce their energy dependence and become energy hubs of the region (either autonomously or through strategic partnerships with other countries), by intensifying their efforts to find hydrocarbon deposits and by diversifying their sources of supply.
Thesis
Στόχος της διατριβής είναι η αποτύπωση -με τη βοήθεια ενός θεωρητικού πλαισίου- της τρέχουσας κατάστασης (μετά τις τελευταίες κρίσεις) στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία (ενεργειακή ασφάλεια) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις διεθνείς σχέσεις και μπορεί να καθορίσει την γεωπολιτική αξία ενός Κράτους. Επιπλέον, είναι γεγονός ότι η ανακάλυψη πλούσιων ενεργειακών κοιτασμάτων σε διάφορες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, έχει προσελκύσει το αυξανόμενο ενδιαφέρον πολλών δρώντων (ΕΕ, ΗΠΑ, Ρωσίας κα), εντείνοντας τον ενεργειακό ανταγωνισμό, προκαλώντας μεγαλύτερες εντάσεις στην περιοχή αλλά και προσφέροντας -υπό προϋποθέσεις και μελλοντικά- δυνατότητες για στενότερη συνεργασία, που θα συμβάλλει στην προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας της περιοχής. Επιπλέον, στόχος είναι η ειδικότερη ανάλυση της ενεργειακής ασφάλειας των δύο γειτονικών και ανταγωνιστικών χωρών, της Ελλάδας και της Τουρκίας (λαμβάνοντας υπόψη τα εμπλεκόμενα μέρη και το ασταθές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο) μέσω συγκεκριμένων μεθοδολογικών εργαλείων (Pest, Swot, 4A’s analysis) που θα επιτρέψουν να παρουσιαστούν τυχόν ομοιότητες και διαφορές της ενεργειακής κατάστασης και της ακολουθούμενης ενεργειακής πολιτικής τους και να προταθούν μελλοντικές λύσεις για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας των δύο χωρών. Από την έρευνα προκύπτει σαφώς ότι αμφότερες οι εξεταζόμενες χώρες καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες τους με εισαγωγές υδρογονανθράκων σε υψηλά ποσοστά (κυρίως από τη Ρωσία), ενώ εκμεταλλευόμενες τη γεωγραφική θέση τους και επενδύοντας σημαντικά ποσά για την κατασκευή ενεργειακών υποδομών (αγωγών μεταφοράς, αποθηκών ΥΦΑ/LNG, χρήση ΑΠΕ κα) προσπαθούν να επιτύχουν τους ενεργειακούς στόχους τους. Ήτοι να μειώσουν την ενεργειακή τους εξάρτηση και να μετατραπούν σε ενεργειακούς κόμβους της περιοχής (είτε αυτόνομα είτε μέσω στρατηγικών συνεργασιών με άλλες χώρες), εντατικοποιώντας τις προσπάθειες ανεύρεσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και διαφοροποιώντας τις πηγές προμήθειάς τους.