Γνωστικός Πόλεμος και Επιχειρήσεις Επιρροής: Η Περίπτωση της Τουρκίας κατά της Ελλάδας

Μακούσης, Δημήτριος (2025-01)

ENGLISHABSTRACT This dissertation examines the possibility of Turkey conducting Influence Operations in the context of a waging Cognitive Warfare (CW) against Greece, within a fluid geopolitical environment of escalating strategic competition. Using a three-step qualitative methodological approach—comprising Critical Discourse Analysis (CDA), NATO’s House Model (HM), and 3 Criteria for CW integration—three distinctive cases are analyzed in the domains of Migration, Hard Power, and Culture: the "Maria of Evros" incident, the "test of the Tayfun ballistic missile," and the "conversion of Hagia Sophia into a mosque." The study highlights how Turkey employs tools such as disinformation, propaganda, and psychological operations to construct narratives that advance its national strategy, serve its geopolitical interests, and exert hegemonic influence while destabilizing Greece. Turkey is portrayed as "powerful, a protector of Muslims and the oppressed, independent, just, and lawful, resisting an expansionist Greece and the West," whereas Greece is depicted as "aggressive, irrational, unjust, illegal, and oppressive, violating human rights and being dependent on the West." The study concludes that CW is an effective, low-cost tool for achieving strategic objectives, enhancing Turkey’s geopolitical position without resorting to conventional military action. Despite the research limitations, this work contributes to understanding CW by expanding its methodological framework, developing ways to investigate CW operations, documenting its practical significance, and promoting the development of countermeasures to address emerging cognitive threats. Deepening research into the psychological and cognitive footprint of Turkish actions on the Greek public, expanding the research into other domains, and further examining the causal mechanisms of CW operations—potentially applicable on a global scale—are critical areas for future study.

Thesis

Η παρούσα εργασία εξετάζει το ενδεχόμενο υλοποίησης Επιχειρήσεων Επιρροής στο πλαίσιο διεξαγωγής Γνωστικού Πολέμου (ΓΠ) της Τουρκίας κατά της Ελλάδας, σε ένα ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον εντεινόμενου στρατηγικού ανταγωνισμού. Μέσω της ποιοτικής μεθοδολογικής προσέγγισης 3 βημάτων που προτείνεται και περιλαμβάνει την Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ), το House Model (HM) του ΝΑΤΟ, καθώς και 3 Κριτήρια ένταξης στον ΓΠ, αναλύονται τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις στους τομείς του Μεταναστευτικού, της Σκληρής Ισχύος και του Πολιτισμού: η υπόθεση της «Μαρίας του Έβρου», η «δοκιμή του βαλλιστικού πυραύλου Tayfun» και η «μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί». Η μελέτη αναδεικνύει πως η Τουρκία αξιοποιεί εργαλεία όπως η παραπληροφόρηση, η προπαγάνδα και οι ψυχολογικές επιχειρήσεις για την κατασκευή αφηγημάτων που προωθούν την εθνική της στρατηγική, τα τουρκικά συμφέροντα κι επιδιώκουν την άσκηση ηγεμονικής επιρροής και την αποσταθεροποίηση της Ελλάδας. Η Τουρκία παρουσιάζεται ως «ισχυρή, προστάτιδα μουσουλμάνων και καταπιεσμένων, ανεξάρτητη, δίκαιη και νομιμόφρων, που αντιστέκεται στην επεκτατική Ελλάδα και τη Δύση», ενώ η Ελλάδα ως «επιθετική, παράλογη, άδικη, παράνομη και καταπιεστική, που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και εξαρτάται από τη Δύση». Η εργασία καταλήγει ότι ο ΓΠ συνιστά ένα αποτελεσματικό εργαλείο χαμηλού κόστους για την επίτευξη στρατηγικών στόχων, που χρησιμοποιείται για να ενισχύσει τη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας χωρίς την ανάγκη χρήσης συμβατικής βίας. Παρά τους περιορισμούς της έρευνας, η μελέτη συμβάλλει στην κατανόηση του ΓΠ, επεκτείνοντας το μεθοδολογικό του πλαίσιο, στην ανάπτυξη τρόπων διερεύνησης των Επιχειρήσεων ΓΠ, στην τεκμηρίωση της πρακτικής σημασίας του και στην προώθηση της δημιουργίας αντιμέτρων για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων γνωστικών απειλών. Η εμβάθυνση της έρευνας στο ψυχολογικό και γνωστικό αποτύπωμα των τουρκικών ενεργειών στο ελληνικό κοινό, η επέκταση της έρευνας σε άλλους τομείς και η εκτενέστερη εξέταση των αιτιακών μηχανισμών λειτουργίας του ΓΠ, που μπορούν πιθανώς να αναχθούν σε παγκόσμια κλίμακα, αποτελούν κρίσιμα πεδία για μελλοντική μελέτη.