Από τον Ναπολέοντα στον Χίτλερ: Συγκριτική μελέτη των δύο μαζικών εισβολών στη νεότερη και σύγχρονη Ρωσία
ENGLISH ABSTRACT The subject of this thesis is the massive invasion of modern and contemporary Russia, the first of which took place at the beginning of the 19th century, and the second in the middle of the 20th century. The purpose of writing the above-mentioned master's thesis is to fully understand the effort made by two totalitarian leaders (Napoleon I, Emperor of the French and Adolf Hitler, Führer of the German Reich) to impose themselves and conquer the holy grail: Russia (or the Soviet Union). Napoleon was at the peak of his political and military career at the time he invaded Russia. He had repeatedly defeated all the coalitions that had been formed against him since he was crowned emperor in December 1804: in 1805 at Austerlitz, in 1806 at Jena, in 1807 at Friedland, and in 1809 at Wagram. He was the ruler of continental Europe from Portugal to Poland and from Hamburg to the Ionian Islands. He had implemented the continental blockade of British products from continental Europe, trying to "bring" the British economy to its knees, thus indirectly defeating his eternal enemy. On the other hand, however, the mutual suspicion that existed with the other powerful “player” of continental Europe, Tsarist Russia, threatened the construction of the French omnipotence that he wanted to establish, and the deviation of the Russians from what was agreed at Tilsit in 1807 (participation in the continental blockade), enraged the “eagle” of France, which in this particular period of its omnipotence appeared more despotic than ever. The invasion of Russia was not for him an attempt to conquer territories, but a proof of who was the sovereign in European affairs. On the other hand, Hitler had a completely different goal from Napoleon. For him, the conquest of Russian (Soviet) territory was a priority, as a condition for the Lebensraum that was proclaimed in the autobiographical – dogmatic “Mein Kampf”. The Russians were an inferior people who had to be subjugated to the superior German race and the battlefields of World War II constituted the "Victory or Death" of the Third Reich. A common point of convergence with Napoleon was domination and imposition with one basic difference: Napoleon simply desired the consolidation of his domination, Hitler desired the elimination of the Russian factor, clashing with it ideologically and racially, with the aim of annihilating it. The aim of this work is to demonstrate the comparison between the two leaders at an ideological, geostrategic, political and military level in the struggle they waged for the conquest of Russia and the reasons why both failed. Keywords: Napoleon, Hitler, Tsarist Russia, Soviet Union, World War II
Thesis
Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η μαζική εισβολή στη νεότερη και σύγχρονη Ρωσία που συντελέστηκε η μεν πρώτη στις αρχές του 19ου αιώνα, η δε δεύτερη στα μισά του 20ου αιώνα. Σκοπός της συγγραφής της ως άνω μεταπτυχιακής εργασίας είναι να κατανοηθεί πλήρως η προσπάθεια που κατέβαλλαν δύο απολυταρχικοί ηγέτες (Ναπολέων Α΄, αυτοκράτορας των Γάλλων και Αδόλφος Χίτλερ, Φύρερ του Γερμανικού Ράιχ) να επιβληθούν και να κατακτήσουν το ιερό δισκοπότηρο: την Ρωσία (ή Σοβιετική Ένωση). Ο Ναπολέων την περίοδο που εισέβαλε στη Ρωσία ήταν στο απόγειο της πολιτικής – στρατιωτικής του καριέρας. Είχε νικήσει επανειλημμένως όλους τους συνασπισμούς που δημιουργήθηκαν σε βάρος του από την περίοδο που στέφθηκε αυτοκράτορας τον Δεκέμβριο του 1804: το 1805 στο Αούστερλιτς, το 1806 στην Ιένα, το 1807 στο Φρίντλαντ και το 1809 στο Βαγκράμ. Ήταν κυρίαρχος της ηπειρωτικής Ευρώπης από την Πορτογαλία έως την Πολωνία και από το Αμβούργο ως τα Ιόνια Νησιά. Είχε εφαρμόσει τον ηπειρωτικό αποκλεισμό των βρετανικών προϊόντων από την ηπειρωτική Ευρώπη, προσπαθώντας να «γονατίσει» την βρετανική οικονομία, νικώντας έτσι εμμέσως τον αιώνιο εχθρό του. Από την άλλη μεριά όμως η αμοιβαία καχυποψία που υπήρχε με τον έτερο ισχυρό «παίκτη» της ηπειρωτικής Ευρώπης, την τσαρική Ρωσία, απειλούσε το οικοδόμημα της παντοκρατορίας των Γάλλων που ήθελε να θεμελιώσει και η παρέκκλιση των Ρώσων από τα όσα συμφωνήθηκαν στο Τιλσίτ το 1807 (συμμετοχή στον ηπειρωτικό αποκλεισμό), εξαγρίωναν τον «αετό» της Γαλλίας που στη συγκεκριμένη περίοδο της παντοδυναμίας του εμφανιζόταν περισσότερο δεσποτικός από ποτέ. Η εισβολή στη Ρωσία δεν ήταν για αυτόν μια προσπάθεια κατάκτησης εδαφών, αλλά μια απόδειξη του ποιος ήταν ο κυρίαρχος στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Από την άλλη μεριά ο Χίτλερ είχε εντελώς διαφορετικό στόχο από τον Ναπολέοντα. Για αυτόν αποτελούσε προτεραιότητα η κατάκτηση ρωσικού (σοβιετικού) εδάφους, ως προϋπόθεση του Lebensraum που ευαγγελιζόταν στον αυτοβιογραφικό – δογματικό «Αγώνα Μου». Οι Ρώσοι αποτελούσαν έναν κατώτερο λαό που έπρεπε να υποταχθούν στην ανώτερη γερμανική φυλή και τα πεδία των μαχών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποτέλεσαν το «Νίκη ή Θάνατος» του Γ΄ Ράιχ. Κοινό σημείο σύγκλισης με τον Ναπολέοντα ήταν η κυριαρχία και η επιβολή με μια βασική διαφορά: ο Ναπολέων επιθυμούσε απλώς την εδραίωση – παγίωση της κυριαρχίας του, ο Χίτλερ επιθυμούσε την εξάλειψη του ρωσικού παράγοντα, συγκρουόμενος μαζί του ιδεολογικά και φυλετικά, έχοντας ως σκοπό την εκμηδένισή του. Στόχος της εν λόγω εργασίας είναι να καταδείξει την σύγκριση ανάμεσα στους δύο ηγέτες σε επίπεδο ιδεολογικό, γεωστρατηγικό, πολιτικό και στρατιωτικό στον αγώνα που έκαναν για την κατάκτηση της Ρωσίας και τους λόγους που απέτυχαν αμφότεροι.