Η διεθνής διαχείριση των προσφυγικών ροών ως ζήτημα ασφάλειας: Στρατηγικές συνεργασίας και ο ρόλος της Ελλάδας

Μπουλινάκης, Κυριάκος (2025-06)

ENGLISH ABSTRACT This thesis examines the international management of refugee flows through the lens of security, focusing on cooperation strategies and the role of Greece. Its main objective is to highlight how population movements have been increasingly securitized within the European and Greek context, shifting the focus from humanitarian to state security. Special attention is given to the period 2019–2025, during which, despite the decline of the refugee issue in public discourse, strategic and policy frameworks continued to evolve and be implemented. The methodology followed is based on comparative qualitative content analysis, alongside a systematic examination of institutional documents, official reports, and policy papers from the EU and Greek administration. The research approach included a conceptual clarification of key terms such as “refugee,” “security,” “human security,” and “securitization,” while integrating them theoretically within the framework of the Copenhagen School. The findings indicate that the EU—and by extension Greece—has progressively adopted a stricter and more securitized approach to managing refugee flows, emphasizing the protection of external borders. Human security has been gradually marginalized, while the rhetoric of threat has intensified through political and media discourse. In conclusion, the study finds that refugee management strategies converge toward a policy balance between the need for state security and international protection obligations. Greece emerges as a pivotal case, both as an “entry point” and as a testing ground for security-driven policy measures, raising serious concerns about the future of the rule of law and human rights protection in Europe.

Thesis

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τη διεθνή διαχείριση των προσφυγικών ροών υπό το πρίσμα της ασφάλειας, με έμφαση στις στρατηγικές συνεργασίας και τον ρόλο της Ελλάδας. Κύριος στόχος είναι να αναδειχθεί πώς η μετακίνηση πληθυσμών έχει σταδιακά ασφαλειοποιηθεί στο ευρωπαϊκό και ελληνικό πλαίσιο, μετατοπίζοντας το επίκεντρο από την ανθρωπιστική στην κρατική ασφάλεια. Ειδικότερη έμφαση δίνεται στην περίοδο 2019–2025, όπου, αν και το προσφυγικό έπαψε να δεσπόζει στην επικαιρότητα, συνεχίζουν να αναπτύσσονται και να εφαρμόζονται πολιτικές με βαθιά στρατηγικά χαρακτηριστικά. Η μεθοδολογία βασίστηκε στη συγκριτική ανάλυση ποιοτικού περιεχομένου και στη συστηματική εξέταση θεσμικών εγγράφων, επίσημων εκθέσεων και πολιτικών κειμένων της ΕΕ και της ελληνικής διοίκησης. Η ερευνητική προσέγγιση περιλάμβανε εννοιολογική αποσαφήνιση των όρων «πρόσφυγας», «ασφάλεια», «ανθρώπινη ασφάλεια» και «ασφαλειοποίηση», όπως και τη θεωρητική ένταξή τους στο πλαίσιο της Σχολής της Κοπεγχάγης. Τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι η ΕΕ και, κατ’ επέκταση, η Ελλάδα έχουν ακολουθήσει σταδιακά μία περισσότερο αυστηροποιημένη και ασφαλειοποιημένη στρατηγική διαχείρισης των προσφυγικών ροών, με έμφαση στην προστασία των εξωτερικών συνόρων. Η ανθρώπινη ασφάλεια υποβαθμίζεται, ενώ η ρητορική περί απειλής εντείνεται μέσω της πολιτικής και μιντιακής διαχείρισης. Καταλήγοντας, διαπιστώνεται ότι οι στρατηγικές διαχείρισης των προσφυγικών ροών συγκλίνουν σε μια πολιτική ισορροπίας μεταξύ της ανάγκης για κρατική ασφάλεια και των διεθνών υποχρεώσεων προστασίας. Η περίπτωση της Ελλάδας αναδεικνύεται ως κομβική, τόσο ως «πύλη εισόδου» όσο και ως πεδίο άσκησης δοκιμαστικών πολιτικών ασφαλείας, γεγονός που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη.