Η ποιμαντική του γάμου και της οικογένειας στα κείμενα του Οσίου Παϊσιου του Αγιορείτου

Abstract

Εἶναι γεγονὸς πὼς ἡ περίπτωση τοῦ γέροντος Παϊσίου προκαλεῖ ποικίλες ἀντιδράσεις, ἡ δὲ πρόσφατη ἁγιοκατάταξή του μὲ πράξη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τὴ 13η Ἰανουαρίου 2015 μπορεῖ νὰ ἀποτελεῖ «εὐφρόσυνο γεγονὸς καὶ εἴδηση ἀρίστη» γιὰ τὸν ὀρθόδοξο κόσμο, ὅμως ἔχει δώσει καὶ ἔναυσμα γιὰ συζήτηση, τόσο γιὰ τὴν προσωπικότητα τοῦ Γέροντος, ὅσο καὶ γιὰ τὸν σύντομο χρόνο ποὺ αὐτὴ πραγματοποιήθηκε μετὰ τὴν ὁσιακὴ κοίμησή του. Ὁ ἄνθρωπος τοῦ 21ου αἰ. μπορεῖ νὰ εἶναι διατεθιμένος νὰ ἀκολουθήσει καὶ νὰ χειροκροτήσει κοσμικοὺς ἐθνοπατέρες ποὺ σήμερα ὑπόσχονται πολλά, ἄλλα σύντομα τὸν ἀπογοητεύουν καὶ μετατρέπονται σὲ ἀποδιοπομπαίους τράγους, ὅμως ἀρνεῖται πεισματικὰ νὰ δεχθεῖ πὼς μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ «ἅγιος» ἕνας σχεδὸν ἀγράμματος πρόσφυγας, ξυλουργὸς στὸ ἐπάγγελμα καὶ στὴ συνέχεια ταπεινὸς μοναχός, ποὺ τολμοῦσε νὰ ἐκφράζει τὴ γνώμη του μὲ ἀπλὰ λόγια καὶ χωρὶς περιστροφὲς ἢ διπλωματίες. Καὶ ὅμως, ἡ περίπτωση τοῦ γέροντος Παϊσίου, μαζὶ καὶ τοῦ γέροντος Πορφυρίου, τοῦ ὁποίου ἡ ἁγιοκατάταξη ἔγινε στὶς 27 Νοεμβρίου 2013, εἶναι βεβαίωση ἀπὸ τὸν Θεὸ πὼς καὶ σήμερα μπορεῖ κάποιος νὰ φτάσει στὸν στόχο τῆς σωτηρίας του, ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ νὰ δώσει τὰ σωστὰ πρότυπα στοὺς ὑπολοίπους, κάτι ποὺ εἶναι ἀναγκαῖο γιὰ νὰ διατηρηθεῖ ὁ ἄνθρωπος στὴ σωστὴ πορεία. Σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ σύγχρονα πρότυπα τῆς καταναλωτικῆς κοινωνίας, ὁ ἅγιος εἶναι μιὰ ὄαση στὴν ἐρημιὰ τῆς πολυκοσμίας. Παραθέτω αὐτὸ ποὺ διάβασα κάποτε, μοῦ ἄρεσε καὶ ἀπὸ τότε τὸ φύλαξα: "Ὁ ἅγιος εἶναι αὐτὸς πού, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ κατορθώνει νὰ νικήσει τὸ χρόνο, νὰ ἑνώσει τὸ παρελθὸν μὲ τὸ παρόν σ’ ἕνα ἀτέλειωτο μέλλον. Νικᾶ τὸν κόσμο καὶ γίνεται ὑπερκόσμιος. Νικᾶ τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο καὶ γίνεται ἀθάνατος. Νικᾶ τὸ φόβο καὶ τὰ πάθη καὶ γίνεται ἀπαθής. Ζεῖ ὡς πάροικος στὴ γῆ καὶ μετακομίζει στὸν οὐρανό". Ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ βασικοὺς πυλῶνες τῆς κοινωνίας εἶναι ὁ θεσμὸς τοῦ γάμου καί, ἐν προεκτάσει, τῆς δημιουργίας οἰκογένειας μέσα ἀπὸ τὴν «ἔννομον συζυγίαν καὶ τὴν ἐξ αὐτῆς παιδοποιΐαν». Θὰ ἦταν λοιπὸν παράξενο, ἂν ὁ ὅσιος Παΐσιος δὲν ἀσχολεῖτο ἐκτεταμένα μὲ αὐτὰ τὰ ζητήματα, δίνοντας συμβουλὲς σὲ νέους ποὺ βρίσκονταν σὲ σύγχυση ἀπὸ τὰ μηνύματα ποὺ προβάλλονται τελευταῖα στὸν χῶρο ποὺ ἔζησε. Πρόκεται γιὰ φιλελεύθερες καὶ νεοτερίστικες θέσεις πού, μπορεῖ μὲν οἱ ὑποστηρικτές τους νὰ ἰσχυρίζονται πὼς ἀποσκοποῦν στὸν «ἐκσυγχρονισμὸ» τοῦ κοινωνικοῦ πλαισίου, ὅμως στὴν πραγματικότητα ἔχουν μοναδικό τους 9 στόχο νὰ καθυποτάξουν τὸν ἄνθρωπο στὰ οἰκονομικὰ συμφέροντα μιᾶς παγκοσμιοποιημένης νέας τάξης πραγμάτων.