Ορθοδοξία και αίρεση των αντιχαλκηδονίων κατά τον Αγ. Ιωάννη το Δαμασκηνό

Abstract

Η πρόοδος του Θεολογικού Διαλόγου της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τις Μη-Χαλκηδόνιες Εκκλησίες της Ανατολής, παρά το γεγονός ότι προκάλεσε το ζωηρό ενδιαφέρον και το θαυμασμό ακόμη και δυτικών θεολόγων , δημιούργησε εντούτοις έντονο κλίμα αντιδράσεων εκ μέρους ορισμένων Ορθοδόξων , με αποτέλεσμα όχι μόνο να μη λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψη αλλά και να παρερμηνεύεται από ορισμένους εξ αυτών ακόμη και η νηφάλια δογματική αξιολόγηση των Αντιχαλκηδονίων ή, όπως αποκαλούνται σήμερα, Μη-Χαλκηδονίων, που κάνει στο Περί αιρέσεων έργο του ο άγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός . Πράγματι στο εν λόγω έργο του ο μεγάλος αυτός και ακριβής δογματολόγος της Ορθοδόξου Εκκλησίας επιδιώκοντας να αναλύσει και να καταστήσει γνωστές τις διάφορες αιρέσεις, δεν παραλείπει να αναφερθεί μεταξύ των άλλων και στους Αντιχαλκηδονίους, περιγράφοντας με τρόπο σαφή και αδιαμφισβήτητο τη δογματική τους ταυτότητα. Καίτοι επισημαίνει τον αιρετικό χαρακτήρα τους, που συνίσταται στην απόσχισή τους από την Ορθόδοξη Εκκλησία, λόγω της αρνήσεώς τους να δεχτούν τον Όρο της Χαλκηδόνας, και γενικότερα τις αποφάσεις της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, δεν διστάζει να αναγνωρίσει την ορθοδοξία τους ως προς όλα τα άλλα, επισημαίνοντας επί λέξει τα εξής: «Αιγύπτιοι, οι και Σχηματικοί (ή κατ’ άλλη γραφή «Σχισματικοί»), και Μονοφυσίται. οι προφάσει του εν Χαλκηδόνι συντάγματος του τόπου αποσχίσαντες της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αιγυπτιακοί δε προσείρηνται, διά το πρώτους Αιγυπτίους κατάρξασθαι τούτου του σχήματος (ή κατ’ άλλη γραφή «τούτου του σχίσματος») επί Μαρκιανού και Ουαλεντινιανού των βασιλέων. τα δε άλλα πάντα ορθόδοξοι υπάρχοντες. Ούτοι δε προσπαθεία τη προς τον εν Αλεξανδρεία Διόσκορον, τον υπό της εν Χαλκηδόνι συνόδου καθαιρεθέντα, ως τον Ευτυχούς δογμάτων συνήγορον, αντεπάθησαν τη συνόδω και μυρίας τόγε επ’ αυτοίς μέμψεις κατ’ αυτής ανεπλάσαντο… σκαιούς αυτούς και ματαιόφρονας αποδείξαντες» . Ας έλθουμε όμως να δούμε αναλυτικά ποια είναι η δογματική ταυτότητα των Αντιχαλκηδονίων με βάση την περιγραφή και την αξιολόγηση της αιρέσεως αυτής που κάνει εν προκειμένω ο άγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός.