Η Ανάπτυξη Οράματος στη Σχολική Μονάδα: Αντιλήψεις και Πρακτικές Διευθυντών / Διευθυντριών

Abstract

Η οργανωσιακή κουλτούρα αποτελεί θεμελιώδες χαρακτηριστικό του εκπαιδευτικού οργανισμού. Συμβάλλει στη διαμόρφωση του τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς των μελών του και συνδέεται με την παραγωγικότητα των εκπαιδευτικών και τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών/μαθητριών. Το όραμα αποτελεί έκφραση της οργανωσιακής κουλτούρας και συνδέεται άμεσα με την ηγεσία του οργανισμού και την αλλαγή. Κατ’ επέκταση, πρωταρχική ενέργεια του/της διευθυντή/διευθύντριας είναι να καθορίσει την αποστολή και το όραμα του σχολείου και να εξασφαλίσει την ενεργό συμμετοχή του προσωπικού στην επίτευξη των στόχων που τίθενται. Ως εκ τούτου, το όραμα είναι αποτέλεσμα συλλογικής διαμόρφωσης, εστιασμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες εκπαιδευτικών και μαθητών/μαθητριών και στη βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης. Το όραμα αντικατοπτρίζει τον σκοπό και την εικόνα του μέλλοντος, αποτελώντας ταυτόχρονα το αρχικό ερέθισμα για αλλαγή. Οι διευθυντές/διευθύντριες που καθορίζουν την αποστολή και το όραμα του σχολείου, εξασφαλίζοντας την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευτικών υιοθετούν μια αναπτυξιακή κουλτούρα διευκολύνοντας τη διαδικασία αλλαγής / βελτίωσης του σχολικού οργανισμού. Διεξήγαμε έρευνα με ημιδομημένες συνεντεύξεις σε δείγμα διευθυντών/διευθυντριών σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Περιφέρεια Αττικής σχετικά με τη διασαφήνιση του οράματος ως συνιστώσας της οργανωσιακής κουλτούρας, καθώς και τις πρακτικές προώθησής του. Από τα αποτελέσματα προκύπτει με σαφήνεια η διατύπωση οραμάτων από τους/τις διευθυντές/διευθύντριες, αλλά περιορισμένων στη λειτουργία της σχολικής μονάδας, στο σχολικό κλίμα, στη συνεργατικότητα, στην ικανότητα του σχολείου να είναι «ανοικτό». Πρόκειται για οράματα που δεν αποτελούν προϊόν συλλογικής διαμόρφωσης και δεν εκφράζουν τη φιλοσοφία της αλλαγής, κάτι που αποδίδεται από τους/τις ίδιους/ίδιες στη γραφειοκρατία και στο συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό μας σύστημα. Όσον αφορά τις ενέργειες προώθησης του οράματος, οι διευθυντές/διευθύντριες στοχεύουν περισσότερο στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας βασισμένης στη συνεργασία και εμπιστοσύνη, ώστε να προάγεται συνοχή και κλίμα συνεργασίας στον οργανισμό.