Η δημοκρατία των αρχαίων με τα μάτια των σύγχρονων

Abstract

Στην προκείμενη μελέτη του ο καθηγητής Αντώνης Μανιτάκης ξαναεπισκέπτεται, με οδηγό τα Πολιτικά του Αριστοτέλη, την αρχαία δημοκρατία επιδιώκοντας αυτή την φορά, να ανιχνεύσει τα κληροδοτήματα της αρχαίας στη νέα. Εξετάζοντας τη δημοκρατία των αρχαίων με τα μάτια των συγχρόνων καταλήγει στη διαπίστωση ότι η κυριότερη κληρονομιά των συγχρόνων από την αρχαία υπήρξε η επινόηση της Αγοράς του Δήμου: η επινόηση, δηλαδή, ενός δημόσιου, κοινού τόπου συνεύρεσης, ισηγορίας, λογομαχίας και διαβούλευσης καθώς και λογοδοσίας των αρχόντων ενώπιον του κοινού.Ασκεί κριτική στην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η αρχαία δημοκρατία, ως άμεση, αγνοούσε θεσμούς διακυβέρνησης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Καταλήγοντας υποστηρίζει ότι η δημοκρατία, ως σύστημα διακυβέρνησης, εμπεριέχει μέσα της την πολιτική σύγκρουση και αντιπαράθεση. Συνεπάγεται για τον λόγο αυτό ένα πεδίο αβεβαιότητας και απροσδιοριστίας, ως προς τις πολιτικές εξελίξεις και την έκβαση της πολιτικής σύγκρουσης και αυτή είναι η γοητεία της. Την εγγενή σε κάθε δημοκρατία αβεβαιότητα και απροσδιοριστία, που συνεπάγεται η πολιτική σύγκρουση και διαμάχη έρχονται να τιθασεύσουν, οι θεσμοί της εύτακτης και ευνομούμενης Πολιτείας. Η αριστοτελική πρόσληψη της Πολιτείας, ως ιδεατής μορφής του δημοκρατικού πολιτεύματος βρίσκει το σημερινό της αντίκρισμα στη συνάντηση της πολιτικής δημοκρατίας με την συνταγματική και το Κράτος Δικαίου.