Το βάπτισμα: Ιστορική και ποιμαντική θεώρηση

Abstract

Βασικός στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της αυθεντικότερης ιστορικής, τελετουργικής και ποιμαντικής προσέγγισης του μυστηρίου του βαπτίσματος, με έμφαση την γνησιότερη βίωση των τελεσιουργουμένων κατ’ αυτό. Επιμέρους στόχος είναι η ορθή εκκλησιαστική ποιμαντική διαχείριση «προς το άγιο φώτισμα ευτρεπιζομένων», με εμβάθυνση στους εκκλησιαστικούς «ρόλους» των αναδόχων και των κατά σάρκα γονέων του βαπτιζομένου. Κάτι το οποίο επιτυγχάνεται με την συνθετική ανάπτυξη του θέματος, προκειμένου να τονιστούν τα πρωτεύοντα ζητήματα του κεντρικού θέματος της εργασίας. Για τον λόγο αυτό η εργασία ξεκινά από την ιστορική και Θεολογική θεώρηση των απαρχών και της εξέλιξης του βαπτίσματος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κατήχηση, που αποτελεί και την ουσία του εξ ύδατος και πνεύματος μυστηρίου από την αρχαία εκκλησία έως και σήμερα. Η θεολογική προσέγγιση αποσαφηνίζει ότι το βάπτισμα ως εισαγωγικό μυστήριο στην λειτουργική ζωή του κατ’ επίγνωση χριστιανού επέχει ρόλο αναθεώρησης της ίδιας της ζωής και προβάλει το νόημα της ακόμα και προς τον ίδιο τον «κόσμο»· Έτσι, καταλήγει ποικιλοτρόπως στο συμπέρασμα ότι το βάπτισμα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως η αρχή μιας πορείας, που κορυφώνεται στην τελείωση και σωτηρία του πιστού, δηλαδή την θέωση. Ο Χριστός, είναι το Α και το Ω· η αρχή και το τέλος. Από την αρχή έως τον παρόντα αιώνα, αλλά και έως τα έσχατα, φανερώνει την αναγκαιότητα και την δυναμική του Βαπτίσματος, το οποίο ως αισθητό σημείο αναπαριστά την ταφή του παλαιού ανθρώπου. Επισημαίνοντας πως: «Ο πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται»1. Αναμφίβολα, κύριο ερμηνευτικό έργο του θεολόγου είναι να οδηγεί τους ανθρώπους να βιώσουν και να κατανοήσουν ό,τι ανήκει στην σφαίρα του Θεού, χωρίς δογματικές αλλοιώσεις· έτσι, λοιπόν, αφετηρία της εργασίας για την εξήγηση στο παρόν είναι τα κοινά και διαχρονικά ζητήματα της ζώσας εμπειρίας της Εκκλησίας σε κάθε εποχή· Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στην σύγχρονη ενοριακή πράξη λόγω της εκκοσμικευμένης σημερινής πραγματικότητας είναι επιβεβλημένο να εμβαθύνουμε στην αυθεντική βίωση του μυστηρίου του βαπτίσματος, ώστε να καταδειχθεί ότι δεν είναι μόνο μια εξωτερική τελετουργία στην οποία, συνυπάρχει η «παλιγγενεσία της ψυχής» και η αναγέννηση του ανθρώπου αλλά όντος μυστήριο που οδηγεί από την φθαρτότητα στην καινότητα ζωής, στην αιώνιο βασιλεία του Θεού.