Ανδρέας Θεμιστοκλέους: Διδασκαλική-Πολιτική-Πολιτιστική Δράση

Abstract

Ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους αποτέλεσε μια σημαντική μορφή της κυπριακής ιστορίας στα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Γεννήθηκε στη Λάρνακα τον Ιούνιο του 1848. Πατέρας του ήταν ο Δημήτριος Θεμιστοκλής, άνθρωπος με βαθιά μόρφωση και μητέρα του η Βασιλική Φραγκούδη. Όταν τελείωσε το Γυμνάσιο, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου στην Ελλάδα και στη συνέχεια Φιλοσοφία και Παιδαγωγικά στη Γερμανία, στα Πανεπιστήμια της Χαϊδελβέργης και του Μονάχου. Μετά τις σπουδές του επέστρεψε στην Κύπρο για να διδάξει στην Ελληνική Σχολή στη Λεμεσό. Το 1877 ο Θεμιστοκλέους παντρεύτηκε την Πολυξένη Σιβιτανίδη, κόρη του Γεώργιου Σιβιτανίδη και της Χαρίκλειας Πηλαβάκη. Από τον γάμο του με την Πολυξένη απέκτησε έξι παιδιά. Σημαντική ήταν η δράση του Θεμιστοκλέους στην εκπαίδευση. Αρχικά κατάφερε η τριτάξια σχολή που ανέλαβε να αναγνωριστεί από την Ελληνική Κυβέρνηση ως « Ημιγυμνάσιο» (πεντατάξιο). Ο Θεμιστοκλέους τον Μάρτιο του 1903 παρασημοφορήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό των Ιπποτών του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος, από τον Βασιλιά των Ελλήνων Γεώργιο Α,΄ για τις καλές του υπηρεσίες στην τριακονταπενταετή Γυμνασιαρχία. Για τη μεγάλη του προσφορά στην εκπαίδευση τιμήθηκε και από την ιδιαίτερη του πατρίδα - την Κύπρο. Στην εκδήλωση για την 40χρονη προσφορά του έλαβαν μέρος σημαντικές προσωπικότητες του νησιού είτε ως προσκεκλημένοι είτε εκφώνησαν ομιλίες. Ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους βοήθησε καθοριστικά στην εξέλιξη του αθλητισμού. Μαζί με τους παλιούς του μαθητές ίδρυσε τον Γυμναστικό Σύλλογο Ολύμπια (ΓΣΟ), τον πρώτο στο νησί και ένα από τους αρχαιότερους στον Ελλαδικό χώρο. Ακόμη, ο Θεμιστοκλέους διοργάνωνε αγώνες στη γιορτή του Βασιλιά Γεώργιου και του Διαδόχου Κωνσταντίνου, καθώς και τους Παγκύπριους Αγώνες. Μεγάλη ήταν η αγάπη του Θεμιστοκλέους και για το κυνήγι, γι΄ αυτό και προσπάθησε να το επιβάλει μέσω του σχολείου ως μέσο Παιδαγωγικής και ως άθλημα με ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα. Σημαντική υπήρξε και η εθνική του δράση. Σε αυτά τα δύσκολα χρόνια για την Κύπρο - ανθελληνική πολιτική των Άγγλων - ο Θεμιστοκλέους ενίσχυσε τα φιλελληνικά και ενωτικά αισθήματα όχι μόνο των μαθητών του, αλλά και ολόκληρου του λαού. Ο Θεμιστοκλέους επίσης, αποτέλεσε μέλος επιτροπών για τη διοργάνωση συλλαλητηρίων, όπως αυτών κατά του διορισμού του Νιούχαμ ως Επόπτη Παιδείας και κατά της εγκατάστασης των Εβραίων στο νησί. Ακόμη οργάνωσε εράνους υπέρ του Εθνικού Στόλου και του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Επίσης, υπήρξε στέλεχος της Εθνικής Εταιρείας στην Κύπρο. Την εθνική δράση του Ανδρέα Θεμιστοκλέους σηματοδότησαν δύο επεισόδια αυτό με τον Σουέτεγχαμ και το δεύτερο με τον υπαστυνόμο Σπύρο Τελεβάντο. Στις 13 Μαρτίου 1918 ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους απεβίωσε σε ηλικία 75 ετών. Η κηδεία του έγινε την επόμενη μέρα στον Ναό της Αγίας Νάπας στη Λεμεσό. Το 1954 η πολιτεία αποφάσισε να τιμήσει τον Θεμιστοκλέους κτίζοντας του προτομή. Στις 27 Νοεμβρίου 1958 ανακοινώθηκε ότι η προτομή του Ανδρέα Θεμιστοκλέους τοποθετήθηκε στην Αγία Ζώνη. Τα αποκαλυπτήρια της έγιναν την 1 Νοεμβρίου 1959.