Το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου στον ελλαδικό Τύπο.

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκε στον ελληνικό λαό, μέσω του Τύπου, το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, κατά του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, οργανωμένο από το αθηναϊκό στρατιωτικό καθεστώς του ταξίαρχου και αρχηγού της ελληνικής χούντας, Δημητρίου Ιωαννίδη. Το πραξικόπημα, το οποίο εκδηλώθηκε τις πρωινές ώρες της 15ης Ιουλίου 1974, ανέτρεψε τον νόμιμο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, από τη στιγμή της γέννησής της το 1960, αναγκάζοντάς τον σε φυγή, δημιουργώντας στο νησί ένα νέο αμφίβολο μέλλον. Προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος της εργασίας, αντλήθηκε αρχειακό υλικό από έξι διαφορετικές ελλαδικές εφημερίδες εκείνης της περιόδου. Επίσης αξιοποιήθηκε αρχειακό υλικό από τον Φάκελο της Κύπρου της Βουλής των Ελλήνων, όπως οι μαρτυρίες των Μιχάλη Γεωργίτση και Κωνσταντίνου Κομπόκη, οι οποίοι ήταν παρόντες όχι μόνο στην οργάνωση του πραξικοπήματος αλλά και κατά την εκδήλωσή του, με σκοπό να εμπλουτιστούν οι ήδη υπάρχουσες πληροφορίες, καθώς επίσης χρησιμοποιήθηκε και δευτερογενές υλικό, για την ολοκληρωμένη παρουσίαση της έρευνας. Κατά την πορεία της εργασίας εξετάζονται ποικίλες παραμέτρους, προερχόμενες από την εκδήλωση του αντιμακαριακού πραξικοπήματος, οι οποίες απασχόλησαν εκτενώς τον ελλαδικό Τύπο της εποχής, όπως η διαμορφωμένη κατάσταση στην Κύπρο, ύστερα από την αναγκαστική φυγή του Μακαρίου από το νησί ή οι διεθνείς αντιδράσεις στην είδηση της πραξικοπηματικής ενέργειας, και κυρίως η αμερικανική και βρετανική αντίδραση. Με την ολοκλήρωση της εργασίας καθίσταται σαφές, πως ο ελλαδικός Τύπος έντονα λογοκριμένος και επηρεασμένος από τον αυστηρό έλεγχο της χούντας του Ιωαννίδη, παρουσίασε τα γεγονότα αποστασιοποιημένα, και φυσικά αποσιωπώντας οποιαδήποτε ευθύνη και συμμετοχή της Ελλάδας. Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 βρέθηκε ξανά στο προσκήνιο του ελλαδικού Τύπου, ύστερα από την πτώση της χούντας του Ιωαννίδη και την επιστροφή της δημοκρατίας στην Ελλάδα με την εσπευσμένη έλευση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με την οποία επανήλθε και η ελευθερία του λόγου στη χώρα. Ο ελλαδικός Τύπος τότε διέθετε μία ακόμη ευκαιρία να σχολιάσει ξανά τα γεγονότα απαλλαγμένος από τη λογοκρισία, καθώς επίσης και τις ποικίλες παραμέτρους που προέκυψαν, διεξάγοντας τα δικά του συμπεράσματα.