Οι σχέσεις των Ελλήνων Εβραίων και μη Εβραίων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 μέχρι το ολοκαύτωμα.

Abstract

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στον εβραϊκό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα εστιάζει στις σχέσεις μεταξύ Εβραίων και χριστιανών στα χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Οθωμανούς το 1912 και μέχρι τον εκτοπισμό της κοινότητας από τους Γερμανούς το 1943. Στόχος της έρευνας αρχικά είναι να αναδείξει τη διαχρονική παρουσία και τη συμβολή της εβραϊκής κοινότητας στο ιστορικό γίγνεσθαι της Θεσσαλονίκης, επικεντρώνοντας σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα που επηρέασαν την πορεία της πόλης. Το αποτέλεσμα συμπίπτει με τις αρχικές προσδοκίες και επιβεβαιώνει πως η εβραϊκή παρουσία έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ανάδειξη της πόλης ως σημαντικού οικονομικού και πνευματικού κέντρου των Βαλκανίων και καθόρισε εν πολλοίς τις πολλαπλές προσαρμογές της Θεσσαλονίκης στο χρόνο. Σε ένα δεύτερο επίπεδο μέσα από τη μελέτη των περίπλοκων διακοινοτικών σχέσεων, τις κοινωνικές διεργασίες και τις πολιτικές προθέσεις και εξελίξεις, η εργασία καταδεικνύει ότι η εβραϊκή κοινότητα δεν έμεινε στο απυρόβλητο και σταδιακά με την ενσωμάτωση της πόλης στο ελληνικό κράτος περιθωριοποιήθηκε και στοχοποιήθηκε, λόγω και των δυσκολιών της στην προσαρμογή στο νέο εθνικό περιβάλλον. Μέσα από προσωπικές επίσης μαρτυρίες και διαδρομές απλών καθημερινών ανθρώπων φωτίζονται καλύτερα στάσεις και συμπεριφορές χριστιανών και Εβραίων, αλλά και οι δραματικές στιγμές που βίωσε η κοινότητα πριν την καταστροφή.