Διεκδικητικότητα και ενσυναίσθηση: η σχέση τους με το άγχος, την κατάθλιψη και την επίδραση της φροντίδας σε άτυπους φροντιστές

Abstract

Εισαγωγή: Η άτυπη φροντίδα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γρανάζια του συστήματος υγείας σε κάθε χώρα. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αρνητικές αλλά και θετικές επιδράσεις στη ζωή των φροντιστών, όπως και με το άγχος και την κατάθλιψη που αυτοί παρουσιάζουν. Για τη βελτίωση της ευεξίας των φροντιστών είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν τα κατάλληλα προγράμματα παρέμβασης που θα στοχεύουν στην ανάπτυξη κάποιων χαρακτηριστικών που συνδέονται με τον ρόλο του άτυπου φροντιστή. Η ενσυναίσθηση, αποτελεί έννοια που σχετίζεται άμεσα με την άτυπη φροντίδα. Από την άλλη, η διεκδικητικότητα δεν έχει ενταχθεί ακόμα στον χώρο της άτυπης φροντίδας. Μεθοδολογία: Στην παρούσα έρευνα συμμετείχαν 107 άτυποι φροντιστές ασθενών και ηλικιωμένων άνω των 18 ετών, οι οποίοι συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια αυτοαναφοράς: Κλίμακα Επίδρασης της φροντίδας (Bakas Caregiving Outcomes Scale, BCOS), Κλίμακα νοσοκομειακού άγχους και κατάθλιψης (Hospital Anxiety and Depression scale, HADS), Κλίμακα διαπροσωπικής ανταπόκρισης (Interpersonal Reactivity Index, IRI) και Κλίμακα διεκδικητικότητας. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν θετική συσχέτιση ανάμεσα στο άγχος και την κατάθλιψη και την ενσυναίσθηση, αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και τη διεκδικητικότητα, αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στη γνωστική ενσυναίσθηση και τη διεκδικητικότητα, αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στην ενσυναισθητική ανησυχία και την επίδραση της φροντίδας, θετική συσχέτιση ανάμεσα στο άγχος και την κατάθλιψη και την ενσυναισθητική ανησυχία και αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στο άγχος και την κατάθλιψη και την επίδραση της φροντίδας. Επιπρόσθετα, φάνηκε ότι οι άνδρες είχαν μειωμένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης και περισσότερες θετικές επιδράσεις της φροντίδας σε σχέση με τις γυναίκες. Τέλος, βρέθηκε σχέση της διάρκειας παροχής φροντίδας με την επίδραση της φροντίδας, όπου παροχή φροντίδας για 3-6 και 15-20 είχε αρνητικές επιδράσεις ενώ παροχή φροντίδας για 0-1, 1-3, 6-10 και 10-15 χρόνια είχε θετικές επιδράσεις. Συζήτηση: Στη συζήτηση γίνεται προσπάθεια ερμηνείας των αποτελεσμάτων, τονίζεται η προσφορά της παρούσας μελέτης, αναφέρονται κάποιοι περιορισμοί, ενώ παρατίθενται κάποιες προτάσεις για μελλοντικούς ερευνητές.