Η ελληνική χρεοκοπία του 1932 μέσα απο την οπτική του τύπου

Παπαγεωργίου, Κωνσταντίνα Δ. (2021-06)

Thesis

Η παρούσα εργασία επιδιώκει να παρουσιάσει την οικονομική κρίση του 1932 στην Ελλάδα που οδήγησε στην πτώχευση, όπως αυτή έγινε αντιληπτή μέσα απο τον Τύπο της εποχής. Με αφετηρία την επανεμφάνιση του Βενιζέλου στην πρωθυπουργία της Ελλάδας, εγκαινιάζεται μια ενεργητική εξωτερική πλιτική αλλά και μια εντατική προσπάθεια οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας. Το αναπτυξιακό πρόγρμμα του Βενιζέλου περιλαμβάνει σπουδαία έργα: λιμενικά, τηλεπικοινωνιακά, εγγειοβελτιωτικά, αποξηραντικά, έργα οδοποιίας κι εξηλεκτρισμού, που θα στήριζαν τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας και κατ' εέκταση το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων. Για την υλοποίηση αυτών των έργων που μελλοντικά θα ήταν αποδοτικά και πρόσφορα, όμως ήταν απαραίτητα πολλά κεφάλαια που μπορούσαν να βρεθούν μόνο στο εξωτερικό. Πράγματι, ο Βενιζέλος πρσελκύει κεφάλαια και συνάπτει δάνεια ώστε να εκκινήσει την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας. Η απροσδόκητη κρίση τον Οκτώβριο 1929 θα συγκλονίσει βαθιά την παγκόσμια οικονομία. Οι επιπτώσεις της ήταν καταλυτικές και για την ασταθή ελληνική οικονομία που παγιδεύτηκε στις συμπληγάδες των αλλεπάλληλων δανείων. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1931 η Βρετανία εγκαταλείπει τον κανόνα του χρυσού κι αυτό έχει άμεσες συνέπειες για το ελληνικό νόμισμα που ήταν απευθείας συνδεδεμένο με την αγγλική λίρα. Αρχικά η κυβέρνηση αρνείται να άρει τη σταθερόποίηση του νομίσματος που αποτελούσε τον θεμέλιο λίθο της οικονομικής της πολιτικής, αισιοδοξώντας ότι η κρίση θα αμβλυνθεί και θα υποχωρήσει. Σύντομα όμως αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Στις 26 Απριλίου η δραχμή επισήμως εγκαταλείπει τη χρυσή βάση κι αναστέλλονται οι πληρωμές των οφειλών. Η Ελλάδα έχει ουσιαστικά πτωχεύσει. Στο εσωτερικό της χώρας η κατάσταση σταδιακά επιδεινώνεται. Άνοδος των τιμών, ανεργία, φτώχεια συνθέτουν ένα εκρηκτικό κλίμα το οποίο παρουσιάζουν με ευγλωττία οι εφημερίδες της εποχής οι οποίες ανάλογα με την ιδεολογική τους τοποθέτηση διακρίνονται σε βενιζελικές και αντιβενιζελικές. Οι πρώτες παρουσιάζουν με διθυραμβικά σχόλια την οικονομική πολιτική του Βενιζέλου κι εστιάζουν στις προσπάθειες του να αντιπαρέλθει την κατακλυσμιαία οικονμική λαίλαπα με έξυπνους χειρισμούς, με όραμα αλλά και με το προσωπικό κύρος που διέθετε στην διεθνή διπλωματική κονίστρα. Εστιάζουν όμως και στην πόλωση που επανέφερε ο Βενιζέλος με αναφορές του στην μικρασιατική τραγωδία και στις ευθύνες που βάρυναν το Λαϊκό κόμμα. Οι αντιβενιζελικές εφημερίδες στηλιτεύουν αυτήν την παρελθοντολογία και επικεντρώνονται στην βαριά φορολογία, στη φτώχεια, στην ανεργία, στην επιβάρυνση της οικονομίας απο τα δάνεια. Κατηγορούν τον Βενιζέλο για ανεδαφική υπεραισιοδοξία και, οι πιο ακραιές, προτείνουν βαριές ποινές αποκαθηλώνοντας τον Βενιζέλο απο το βάθρο του εθνικού ηγέτη και μεγάλου οραματιστή. Οι χειρισμοί του Βενιζέλου θα επιφέρουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και θα οδηγήσουν στην κατάρρευση του οράματος του για μια ολοκληρωμένη ανασύσταση, αλλά και ανάσταση της ελληνικής οικονομίας.