Η ίδρυση της ΕΠΟΝ και πτυχές της πολύμορφης δράσης της
Thesis
Η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) αποτελεί το αντικείμενο μελέτης της παρούσας ερευνητικής εργασίας. Ειδικότερα, στόχος της διπλωματικής διατριβής είναι να διερευνηθούν οι συνθήκες που οδήγησαν τους νέους να αναλάβουν αντιστασιακή δράση, η αναγκαιότητα συγκρότησης ευρύτερων αντιστασιακών σχημάτων και η εξέταση των διεργασιών που προηγήθηκαν της ίδρυσης της ΕΠΟΝ, η οποία δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 1943, ύστερα από μυστική σύσκεψη αντιπροσώπων μικρότερων νεανικών αντιστασιακών οργανώσεων. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται πτυχές της δράσης της, όπως η συμμετοχή της στις μεγάλες κινητοποιήσεις του 1943, το εκπολιτιστικό της έργο και η παρουσία των γυναικών σ’ αυτήν, με σκοπό να αναδειχθεί η πολυμορφία της αλλά και τα ιδιαίτερα στοιχεία της, που επιτρέπουν την εξαγωγή του συμπεράσματος ότι η ίδρυση της ΕΠΟΝ αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του νεολαιίστικου κινήματος στην Ελλάδα. Η έρευνα αφορούσε στη μελέτη πρωτογενών πηγών - αρχειακό υλικό του Κεντρικού Συμβουλίου της οργάνωσης, προφορικές και γραπτές μαρτυρίες των πρωταγωνιστών των γεγονότων της εποχής- αλλά και δευτερογενούς βιβλιογραφίας, που σχετίζεται με τη δεκαετία του 1930 και την περίοδο της κατοχής και του πολέμου. Η επίδραση που είχε η ΕΠΟΝ στη ζωή των νέων, που υπήρξαν μέλη της και δραστηριοποιήθηκαν ποικιλότροπα στους κόλπους της, ήταν καθοριστική για τη συγκρότηση της προσωπικότητάς τους και της λειτουργίας τους ως πολιτικά όντα μέσα στις συνθήκες της κατοχής της χώρας από τις δυνάμεις του Άξονα. Η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα, η ισότητα, η κοινωνική χειραφέτηση, η ισοτιμία των δύο φύλων και η ειρήνη ήταν μόνο μερικές από τις αξίες που ενέπνευσε η ΕΠΟΝ στους νέους και τις νέες. Κυρίως, όμως, ήταν η κατάφαση και η πίστη στη ζωή, που προέβαλε η ΕΠΟΝ, ως αντίθεση σε μια εποχή που καλλιεργούσε τον μισανθρωπισμό και στόχευε στη βιολογική, ψυχική και πνευματική αποσύνθεση της ανθρώπινης ύπαρξης.