Η Τριμερής Συμμαχία «3+1» Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ: Το υπό διαμόρφωση ενεργειακό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου.

Αθανασίου, Ανδρέας (2024)

ENGLISH ABSTRACT: In today’s world, energy, beyond its primary use and application, is a tool for exercising politics and drawing up national strategy. The Eastern Mediterranean, considered as a separate subsystem, is creating new prospects through the energy upgrade that has taken place in the area in recent years. The proven energy reserves of Natural Gas (NG) and the ongoing discoveries of new deposits have led to rapid changes in the energy balance of the region. It is against this background that the role of the "Tripartite Alliance" must be considered. The value and potential of the axis of cooperation between Cyprus-Greece-Israel, has been recognized by the United States of America (USA) which has secured its participation by forming the "Alliance 3+1". The purpose of the thesis is to critically examine and interpret the role of the "3+1 Alliance", the states that make it up as well as its value as a body shaping the energy sector developments in the region. The fact that the "Tripartite Alliance" has not been the subject of thorough academic research raises questions regarding its impact on the energy environment of the region, its contribution to regional stability, the conditions of its creation and the conditions for future development. The main research question concerns how the "3+1 Alliance" affects the energy environment of the Eastern Mediterranean. In addition, the thesis seeks to explore individual research questions posed within the context of the exploitation of the hydrocarbon deposits that have been discovered, and to demonstrate the potential of the "3+1 Alliance" to shape developments by creating the conditions for abundant energy resources and economic prosperity through the exploitation of hydrocarbon deposits. The serving of the interests of the other states in the wider region, as well as a more active role under the protection of the USA, will contribute to the development of the Alliance as a body with a common foreign policy. Alongside this, the participants will gain a competitive advantage, thus creating the conditions for its further development into a formal alliance in the context of the realistic theory approach.

Στην εποχή μας η ενέργεια αποτελεί πέραν της πρωταρχικής εφαρμογής της και εργαλείο άσκησης πολιτικής και χάραξης εθνικής στρατηγικής. Η Ανατολική Μεσόγειος, εξεταζόμενη ως ξεχωριστό υποσύστημα, δημιουργεί νέες προοπτικές μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης που συντελείται τα τελευταία χρόνια. Τα διαπιστωμένα ενεργειακά αποθέματα φυσικού αερίου (ΦΑ) και οι συνεχιζόμενες ανακαλύψεις νέων κοιτασμάτων επιφέρουν ταχείες μεταβολές στην ενεργειακή ισορροπία της περιοχής. Εδώ εισέρχεται ο ρόλος που διαδραματίζει η «Τριμερής Συμμαχία» και ο άξονας συνεργασίας μεταξύ Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ, η αξία και οι προοπτικές του, τις οποίες αναγνώρισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) επιδιώκοντας τη συμμετοχή τους και σχηματίζοντας τη «Συμμαχία 3+1». Σκοπός της διατριβής είναι να εξεταστεί και να ερμηνευθεί κριτικά ο ρόλος της «Συμμαχίας 3+1», των κρατών που την απαρτίζουν καθώς και της αξίας της ως φορέα διαμόρφωσης των ενεργειακών δρώμενων της περιοχής. Το γεγονός ότι η «Τριμερής Συμμαχία» δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο ενδελεχούς ακαδημαικής έρευνας, δημιουργεί ερωτήματα ως προς την επήρειά της στο ενεργειακό περιβάλλον της περιοχής, τη συμβολή της στη περιφερειακή σταθερότητα, τις συνθήκες δημιουργίας της και τις προϋποθέσεις για μελλοντική εξέλιξη. Το κύριο ερευνητικό ερώτημα αφορά στο πως η «Συμμαχία 3+1» επιδρά στο ενεργειακό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου. Υπό το πλαίσιο της εκμετάλλευσης των ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων η διατριβή διερευνά επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα. Ομοίως να καταδείξει τις δυνατότητές της «Συμμαχίας 3+1» να διαμορφώσει τις εξελίξεις δημιουργώντας συνθήκες ενεργειακής και οικονομικής ευημερίας μέσω της αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των κρατών στην ευρύτερη περιοχή καθώς και η επέκταση των δράσεων της υπό την προστασία των ΗΠΑ, συντελεί στην εδραίωση και την ανάδειξή της ως φορέα άσκησης κοινής εξωτερικής πολιτικής. Παράλληλα οι συμμετέχοντες αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό τις προϋποθέσεις για περεταίρω εξέλιξή της σε μία επίσημη συμμαχία υπό την έννοια της ρεαλιστικής προσέγγισης.