«Ο ρόλος της κυβερνοχώρου ως πεδίο πολέμου: Ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας
ENGLISH ABSTRACT: On 24 February 2022, Russia invaded Ukraine militarily, in violation of the United Nations Charter. In this war, which has been waged for the last two years and is still going on, cyberspace has played an important role and has become a new complementary field of conflict for the warring sides beyond land, sea and air. Through cyberspace and cyber information, it became possible to implement a strategy aimed at dominating one adversary at the expense of the other, based on surprise, the destruction or temporary damage of critical infrastructure, the interception of important information and the manipulation of public opinion both within the two conflicting states and abroad. The aim of this thesis is, after briefly reviewing the theoretical part of the topic according to the literature, to highlight how the new type of threats that has emerged in the global arena in recent decades, that of cyber-information and cyber-threats, has been applied to the Russia Ukraine war, what its impact and results have been so far, and what lessons could be learned from it. The methodology we followed in the preparation of this paper involves the study of academic and online sources and relied particularly on data available on the internet that document confirmed cyber-attacks between the warring parties and against other countries that support them. According to our sources, it appears that cyber-attacks are implemented well before the start of war and are an important part of the preparation for a military intervention, while during war they seek to support physical military movements. It is important to note that in the case of the conflict under consideration, cyber-attacks are a daily reality and have been systematically engaged in by both Moscow and Kiev up to the present day. On the basis of the data we have collected, we will conclude that while cyberspace offers an interesting field of conflict and is a useful tool for implementing strategy, in reality it cannot replace the effects of real war on a material, political, economic and psychological level. Cyber-attacks and especially disinformation through cyber-information particularly affect the civilian population who are always the big losers. It should be mentioned that it is too early to draw definitive conclusions related to the effects of cyber-information and cyber-warfare in the preparation and execution of this kind of war in Ukraine.
Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 η Ρωσία εισέβαλε στρατιωτικά στην Ουκρανία, παραβιάζοντας το χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Στον πόλεμο αυτό που διεξάγεται τα δύο τελευταία χρόνια και συνεχίζεται ακόμα, σημαντικό ρόλο έπαιξε ο κυβερνοχώρος ο οποίος αναδείχθηκε σε ένα νέο συμπληρωματικό πεδίο σύγκρουσης για τις αντιμαχόμενες πλευρές πέρα από την ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα. Μέσω του κυβερνοχώρου και της κυβερνοπληροφόρησης έγινε εφικτή η εφαρμογή στρατηγικής που αποσκοπούσε στην επικράτηση του ενός αντιπάλου εις βάρος του άλλου και βασίζονταν στον αιφνιδιασμό, την καταστροφή ή την προσωρινή βλάβη κρίσιμων υποδομών, στην υποκλοπή σημαντικών πληροφοριών και στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης τόσο στο εσωτερικό των δύο συγκρουόμενων κρατών όσο και στο εξωτερικό. Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι, αφού αναφερθεί σύντομα το θεωρητικό μέρος του θέματος σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, να αναδείξει πώς το νέο είδος απειλών που έκανε την εμφάνισή του στον παγκόσμιο χώρο τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό της κυβερνοπληροφόρησης και των κυβερνοαπειλών, εφαρμόστηκε στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, ποιες ήταν οι επιπτώσεις και τα αποτελέσματά του μέχρι τώρα καθώς και ποια διδάγματα θα μπορούσαμε να αντλήσουμε από αυτό. Η μεθοδολογία που ακολουθήσαμε στην εκπόνηση της παρούσας εργασίας αφορά στη μελέτη ακαδημαϊκών και διαδικτυακών πηγών και στηρίχτηκε ιδιαίτερα σε διαθέσιμα στο διαδίκτυο στοιχεία που καταγράφουν επιβεβαιωμένες κυβερνοεπιθέσεις μεταξύ των εμπόλεμων μερών αλλά και εναντίον άλλων χωρών που τις υποστηρίζουν. Σύμφωνα με τις πηγές μας, φαίνεται ότι οι κυβερνοεπιθέσεις εφαρμόζονταν πολύ πριν την έναρξη του πολέμου και αποτελούν σημαντικό μέρος της προετοιμασίας μιας στρατιωτικής επέμβασης, ενώ στη διάρκεια του πολέμου αυτές επιδιώκουν να υποστηρίξουν φυσικές στρατιωτικές κινήσεις. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στην περίπτωση του πολέμου που εξετάζουμε, οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα και σ’ αυτήν επιδίδονται συστηματικά τόσο η Μόσχα όσο και το Κίεβο μέχρι τις μέρες μας. Με βάση τα στοιχεία που συλλέξαμε καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ενώ ο κυβερνοχώρος προσφέρει ένα ενδιαφέρον πεδίο σύγκρουσης και αποτελεί χρήσιμο εργαλείο εφαρμογής στρατηγικής, στην πραγματικότητα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις επιπτώσεις του πραγματικού πολέμου σε υλικό, πολιτικό, οικονομικό και ψυχολογικό επίπεδο. Οι κυβερνοεπιθέσεις και ιδιαίτερα η παραπληροφόρηση μέσω της κυβερνοπληροφόρησης επηρεάζουν ιδιαίτερα τον άμαχο πληθυσμό ο οποίος είναι πάντα ο μεγάλος χαμένος. Πρέπει να αναφέρουμε ότι είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα που σχετίζονται με τα αποτελέσματα της κυβερνοπληροφόρησης και του κυβερνοπολέμου κατά τη προετοιμασία και την εκτέλεση αυτού του είδους πολέμου στην Ουκρανία.