Η Εξωτερική Πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης στον Ψυχρό Πόλεμο : Οι περιπτώσεις της Ουγγρικής και Τσεχοσλοβακικής Κ

Τζανετουλάκος, Ηλίας (2024-01)

ENGLISH ABSTRACT: Main purpose of this dissertation is to examine two major political crises that occured in Eastern Europe concerning the foreign policy applied by the USSR. To this end, a case-study research is conducted about the crises in Hungary in 1956 and Czechoslovakia in 1968. The study focuses on the factors that lead to these crises and the reasons military intervention took place in both cases. It also refers to how these political events affected both the states themselves as well as the stability in Europe. It is concluded that both states were under significant political pressure and control. Biased sovietization of these states in political, economical and cultural spheres lead to intense discontent. This played the most important role on the two crises. Military intervention was a result among other factors of the importance for the USSR to maintain its sphere of influence and its strategic depth. Both interventions proved that the West Bloc lead by the USA, had no intention to engage militarily in the east side of the “iron curtain”, meaning that the Soviets had considerable amount of freedom in “their” East bloc. The Cold War front in Europe was characterized by some sort of stability. The price of this this stability was the lack of political freedom endured by the East Bloc states. Whenever demands for political freedom were made, they were met with military suppression that these states had no hope of confronting without foreign military assistance.

Thesis

Η παρούσα ερευνητική εργασία θέτει ως κύριο στόχο την μελέτη δύο κομβικών πολιτικών κρίσεων στην ψυχροπολεμική Ευρώπη στα πλαίσια της εξωτερικής πολιτικής της ΕΣΣΔ. Γίνεται περιπτωσιολογική μελέτη των κρίσεων της Ουγγαρίας το 1956 και της Τσεχοσλοβακίας το 1968. Διερευνώνται τα αίτια που οδήγησαν τα δύο κράτη να ζητήσουν δυναμικά μεταρρυθμίσεις. Έπειτα, με συμπερίληψη όλων των διεθνών παραγώντων και των όρων του διπολικού διεθνούς συστήματος επιδιώκεται να εξακριβωθούν οι λόγοι για τους οποίους επελέγη από την ΕΣΣΔ η στρατιωτική επέμβαση. Τέλος γίνεται αναφορά στις συνέπειες κάθε κρίσης τόσο για τα ίδια τα κράτη όσο και για το ψυχροπολεμικό μέτωπο και τις ισορροπίες Δύσης και Ανατολής. Διαπιστώνεται πως τα δύο κράτη βρίσκονταν κάτω από σημαντική πολιτική καταπίεση και βία. Η βεβιασμένη και πρόχειρα επιβεβλημένη σοβιετοποίηση τους σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο επέφερε συνέπειες που κατέληξαν σε έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια. Αυτή διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις υπό εξέταση κρίσεις. Η στρατιωτική επέμβαση ήταν μεταξύ άλλων αποτέλεσμα της κρισιμότητας για την ΕΣΣΔ να διατηρήσει τη σφαίρα επιρροής της και το στρατηγικό βάθος που αυτή της προσέφερε από το ανταγωνιστικό Δυτικό Μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Εάν η στρατιωτική επέμβαση στην Ουγγαρία λειτούργησε ως μια “δοκιμή” της αντίδρασης της Δύσης, τότε αυτή στέφθηκε με επιτυχία για τις σοβιετικές βλέψεις. Η μη ανάμειξη της Δύσης δήλωσε έμμεσα στους σοβιετικούς λήπτες αποφάσεων ότι έχαιραν πλήρους ελευθερίας στο “δικό τους” Ανατολικό Μπλοκ. Την άποψη επιβεβαίωσε δώδεκα χρόνια αργότερα η επέμβαση στην Τσεχοσλοβακία. Το ψυχροπολεμικό μέτωπο στην Ευρώπη χαρακτηρίστηκε από μιας μορφής σταθερότητα. Το τίμημα αυτής επιβάρυνε τα κράτη του Ανατολικού Μπλοκ που στερούνταν πολιτικής ελευθερίας. Όποτε διεκδίκησαν την ελευθερία αυτή βρέθηκαν αντιμέτωποι με στρατιωτική καταστολή στην οποία δίχως εξωτερική υποστήριξη δεν είχαν καμία ελπίδα αντίσταση