Παίγνια Ισχύος: Τα αίτια του Ρωσο-Ουκρανικού Πολέμου

Κωνσταντινίδης, Χρίστος (2025-01)

ENGLISH ABSTRACT The Russian invasion of 2022 was instrumental for various political developments around the world, disseminating economic, political and geopolitical crises to almost all continents. Some academics characterize it as a turning point that set the gears of history in motion once again. Perhaps though, things might be slightly different and Russian invasion might not be a cause for these developments but a manifestation of the mechanisms that determine the fate of nations, in the past and in the future. Current thesis endeavours to examine the Russo-Ukrainian conflict through the history of the region from medieval ages to contemporary times and through the geographic, economic and political realities of the region, followed by the cross examination of the hypothesis of the major schools of thought if International Relations - Liberalism, Constructivism and Realism (Neorealism & Neo-classical realism), in order to unveil the causes of the war and to elect, to the extent this is possible, the theory that may explain best the realities of international politics. The conclusion of this thesis is that the Ukrainian issue is indeed of existential importance for Russia, as this is elaborated by the fact Russia is willing even to enter a nuclear conflict under a scenario of mutual destruction, relating to Ukraine. Under this context, the Russo-Ukrainian issue is explained best by the perspective of the Neorealists, who examine the issue under the scope of the competition of two great powers. The hypothesis of the other perspectives, though they possess a certain measure of validity, do not explain why Russia is willing to escalate to such an extent as a nuclear war, while at the same time they fail to explain the behavior of western block in the case of Russo-Ukrainian conflict. Thesis is structured in five chapters. First chapter is an introduction to the issues that the thesis examines. Second chapter describes the historical context of the Russo-Ukrainian issue. The third chapter presents the geographic, populational and economic realities of the region. Fourth chapter introduces the hypothesis of the three major theories of international relations relating to the Russo-Ukrainian conflict. Fifth and final chapter cross-examines the hypothesis and presents the conclusion of the thesis

Thesis

Η Ρωσική εισβολή του 2022 λειτούργησε ως καταλύτης για ένα πλήθος εξελίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο, διαχέοντας οικονομική, πολιτική και γεωπολιτική αστάθεια σχεδόν σε όλες τις ηπείρους. Μερικοί μελετητές την χαρακτηρίζουν ως σημείο καμπής που έθεσε τα γρανάζια της ιστορίας και πάλι σε κίνηση. Ίσως όμως τα πράγματα να μην είναι έτσι και η Ρωσική εισβολή να μην είναι το αίτιο για τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στο σύγχρονο διεθνές σύστημα αλλά μια εκδήλωση των μηχανισμών που καθορίζουν την πορεία των εθνών στο χθες και στο σήμερα. Η παρούσα εργασία λοιπόν εξετάζει το Ρωσο-Ουκρανικό ζήτημα, από τον μεσαίωνα μέχρι και σήμερα, μέσα από την ιστορική, γεωγραφική, οικονομική, πληθυσμιακή και πολιτική πραγματικότητα της περιοχής, και στην συνέχεια την αντιπαραθέτει έναντι των υποθέσεων των τριών κυρίαρχων σύγχρονων θεωρήσεων των διεθνών σχέσεων - Φιλελευθερισμό, Κονστρουκτιβισμό και Ρεαλισμό (Νεοραλισμός και Νεοκλασικός Ρεαλισμός), σε μια προσπάθεια να διαπιστώσει τα αίτια του πολέμου και να αναδείξει, στον βαθμό που αυτό είναι δυνατόν, την θεώρηση αυτή που ίσως να περιγράφει καλύτερα τις διεθνείς πραγματικότητες. Το συμπέρασμα της εργασίας είναι πως το Ουκρανικό ζήτημα είναι για την Ρωσία υπαρξιακής σημασίας, πράγμα το οποίο παρατηρείται μέσα από την προθυμία της Ρωσίας να ακολουθήσει ακόμη και τον δρόμο της αμοιβαίας καταστροφής, μέσα από την χρήση πυρηνικών όπλων. Σε αυτά τα πλαίσια, το Ρωσο-Ουκρανικό ζήτημα ερμηνεύεται καλύτερα μέσα από την ανάλυση των Νεορεαλιστών, οι οποίοι το εξετάζουν ως μια εκδήλωση του ανταγωνισμού δύο μεγάλων δυνάμεων. Οι υποθέσεις των υπολοίπων θεωρήσεων, αν και έχουν βάση, εντούτοις αδυνατούν να εξηγήσουν τον λόγο για τον οποίο η Ρωσία είναι διατεθειμένη να φτάσει μέχρι και τον πυρηνικό πόλεμο, ενώ δεν εξετάζουν κριτικά και δεν ερμηνεύουν την συμπεριφορά του δυτικού συνασπισμού στην Ρωσο-Ουκρανική σύγκρουση. Σε αυτά τα πλαίσια, η εργασία χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο αποτελεί μια εισαγωγή στα ζητήματα τα οποία παρουσιάζει και εξετάζει η παρούσα μελέτη. Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει το ιστορικό πλαίσιο του Ρωσο-Ουκρανικού ζητήματος. Το τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζει την γεωγραφική, πληθυσμιακή και οικονομική πραγματικότητα της περιοχής. Το τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζει και αναλύει τις υποθέσεις των τριών θεωρήσεων αναφορικά με τα αίτια του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου. Τέλος, στο έκτο κεφάλαιο σχολιάζονται και αναλύονται οι υποθέσεις των θεωρήσεων, και το συμπέρασμα της παρούσας μελέτης.