Το χρονικό της ίδρυσης των γενικών αρχείων του κράτους (1914) ( Επι Βενιζέλου) και ο διορισμός του πρώτου διευθυντή του (Ι. Βλαχογιάννης)- οι συζητήσεις στη βουλή (1920)
ENGLISH ABSTRACT This study focuses on the establishment and significance of one of Greece's most essential institutions for preserving historical memory. The founding of the General State Archives (GSA) in 1914, under the leadership of Eleftherios Venizelos, marks a milestone in the systematic preservation of national heritage. The research highlights the strategic importance of Ioannis Vlachogiannis, who laid the foundations for their organization and operation as a visionary and the first director of the GSA. Vlachogiannis preserved invaluable archival materials through his personal initiatives, fostering a new archival consciousness in Greece. At the same time, the institution's establishment occurred during intense internal and international turmoil, including the National Schism, political conflicts, and social changes. The study examines the legislative framework that led to the creation of the GSA and the parliamentary debates of 1920, which revealed the social and political tensions of the time. It aims to understand the factors that shaped the institution's function and highlight its significance in preserving the country's historical identity. Eleftherios Venizelos's contribution and determination to institutionalize the archives were crucial in realizing this endeavor. The study documents the challenges faced by the GSA during its establishment, such as a lack of funding, inadequate infrastructure, and limited state support. Additionally, it analyzes Vlachogiannis's dual role as a public servant and collector, which created conflicts with the institution. The research is based on archival and historical sources, with an emphasis on parliamentary proceedings, letters, and Vlachogiannis' personal archives. Finally, it explores the institution's contribution to shaping collective memory and establishing archival science in Greece, emphasizing its critical role in safeguarding national identity.
Thesis
Η εργασία εστιάζει στη θεμελίωση και, κατ’ επέκταση, τη σημασία ενός από τους βασικότερους θεσμούς διατήρησης της ιστορικής μνήμης στην Ελλάδα. Η ίδρυση των ΓΑΚ (1914) υπό την πρωθυπουργία του Ελ.Βενιζέλου αποτελεί σταθμό στην προσπάθεια για συστηματική διαφύλαξη της εθνικής κληρονομιάς. Η έρευνα αναδεικνύει τη στρατηγική σημασία του Ιω.Βλαχογιάννη, που ως οραματιστής και πρώτος Διευθυντής των ΓΑΚ, θέτει τα θεμέλια για την οργάνωση και λειτουργία τους. Ο Βλαχογιάννης διασώζει πολύτιμα αρχειακά τεκμήρια με προσωπικές του πρωτοβουλίες, αναπτύσσοντας μια νέα αρχειακή συνείδηση στην Ελλάδα. Παράλληλα, η ίδρυση του θεσμού εντάσσεται σε μια περίοδο έντονων εσωτερικών και διεθνών αναταραχών, που περιλαμβάνει τον Εθνικό Διχασμό, πολιτικοκοινωνικές αλλαγές και συγκρούσεις. Η μελέτη εξετάζει το νομοθετικό πλαίσιο που οδήγησε στη δημιουργία των ΓΑΚ και τις συζητήσεις στη Βουλή το 1920, που αναδεικνύουν τις κοινωνικοπολιτικές αντιθέσεις της εποχής. Στόχος της έρευνας είναι η κατανόηση των παραμέτρων που διαμορφώνουν τη λειτουργία του θεσμού και η ανάδειξη της σημασίας του για τη διατήρηση της ιστορικής ταυτότητας της χώρας. Η συμβολή και η αποφασιστικότητα του Ελ.Βενιζέλου για τη θεσμοθέτηση των αρχείων αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για την υλοποίηση του εγχειρήματος. Η εργασία καταγράφει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ΓΑΚ κατά την ίδρυσή τους, έλλειψη χρηματοδότησης, απουσία κατάλληλης υποδομής, περιορισμένη κρατική υποστήριξη. Επιπλέον, αναλύεται η διττή ιδιότητα του Βλαχογιάννη ως δημόσιου υπαλλήλου και συλλέκτη, που δημιουργεί συγκρούσεις με την υπηρεσία. Η έρευνα βασίζεται σε αρχειακές και ιστορικές πηγές, με έμφαση στα πρακτικά της Βουλής (1914/1920), τις επιστολές, τα άρθρα, τα προσωπικά αρχεία του Βλαχογιάννη. Τέλος, διερευνάται η συμβολή του θεσμού στη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης και στην εδραίωση της αρχειονομικής επιστήμης στην Ελλάδα, τονίζοντας τον καίριο ρόλο του στη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας