Το τριμερές σχήμα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και η αποζήτηση ασφάλειας στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου
ENGLISH ABSTRACT The main purpose of that dissertation was the research to what extent the trilateral coalition between Greece Israel and Cyprus is effective as for the convergion of their energy, diplomacy and defence interests on the contrary to Turkey’s policies. Further special targets were the research of diplomacy and defence aims of those three states, the perspective of using their energy natural resources, the relationships amongst them and the other prefectural and international players, as well as the challenges, the dangers and the perspectives towards Eastern Mediterranean, a region of major geopolitical importance. The essay explored the relevant political, military and geostrategic field, giving emphasis to security, by using secondary sources and the approach of realism (International Relations) as methological tool. From the cold war era on, the diplomatic acknowledgement of Israel by greek government paved the way for the improvement of their bilateral relations. The major turning point was the 2010, when an unexpected crisis between Israel and Turkey contributed to the greek-israeli convergence. The research showed that the trilateral coalition between Greece Israel and Cyprus promotes a ‘positive agenda’ by posing the necessity of democratic institutions, the aiming at prefectural economic growth as well as the consolidation of a security complex, allowing the free flow of hydrocarbons from Israel and Cyprus to Europe. Both diplomatic and military means are important in order to consolidate cooperation with other factors of the region such as USA, EU and Egypt and prevent potential threatens. The three states are developing a pretty satisfying extent of cooperation but there is still need more to be done as for a deeper strategic cooperation as a common defence industry, the EastMed pipeline completion etc. At the same time Turkey is there and provokes, by using extreme practices, opposing to three states,
Thesis
Ο κύριος στόχος της Διπλωματικής Εργασίας ήταν η ανίχνευση του βαθμού αποτελεσματικότητας του τριμερούς σχήματος Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, στο πλαίσιο της ώσμωσης ενεργειακών, αμυντικών, πολιτικών και γεωστρατηγικών συμφερόντων και σε αντιδιαστολή και με τις πρακτικές της Τουρκίας. Επιμέρους ειδικοί στόχοι ήταν η διερεύνηση των διπλωματικών και αμυντικών επιδιώξεων των τριών μελετώμενων κρατών, της προοπτικής εκμετάλλευσης των ενεργειακών κοιτασμάτων, των σχέσεων των τριών με τους πιο επιδραστικούς διεθνείς και άλλους περιφερειακούς δρώντες και του εύρους των προκλήσεων, των κινδύνων και των προοπτικών στην κρίσιμης γεωπολιτικής σημασίας λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου. Η εξέταση έγινε σε πολιτικό, στρατιωτικό και γεωστρατηγικό επίπεδο με έμφαση στην ασφάλεια με τη χρήση δευτερογενών πηγών και με τη βοήθεια του ερμηνευτικού θεωρητικού εργαλείου της ρεαλιστικής σχολής σκέψης των Διεθνών Σχέσεων. Από την ψυχροπολεμική ψυχρότητα, με την αναγνώριση του Ισραήλ από την Ελλάδα, μεταβήκαμε στη βελτίωση και από το 2010 στην άνθηση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, συνεπεία και της ρήξης των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας. Διαπιστώθηκε ότι το τριμερές σχήμα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, προάγει τη ‘θετική ατζέντα’ με προβολή των δημοκρατικών θεσμών, την επιδίωξη της οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής αλλά και την εμπέδωση ενός πλέγματος ασφάλειας με απρόσκοπτη ροή υδρογονανθράκων από τις ΑΟΖ Ισραήλ και Κύπρου προς την Ευρώπη. Τόσο τα διπλωματικά, μέσω συνεργασίας με άλλους δρώντες (Αίγυπτος, ΕΕ, ΗΠΑ), όσο και τα στρατιωτικά μέσα για ασφάλεια και αποτροπή πιθανών απειλών, είναι απαραίτητα. Τα τρία κράτη αναπτύσσουν ικανοποιητικό βαθμό συνεργασίας αλλά χρειάζεται περαιτέρω εμβάθυνση, όπως η αμυντική συνεργασία ακόμη και η συμπαραγωγή ορισμένων εξοπλισμών, καθώς και εγρήγορση για επίτευξη στόχων όπως ο ακόμη ανολοκλήρωτος αγωγός EastMed. Ο εξαγωγέας αστάθειας παραμένει η Τουρκία με επιθετική ρητορική αλλά και πρακτική έναντι και των τριών κρατών.