A divided island in a united Europe: Evaluating the expectations and realities of the EU’s role in the Cyprus conflict from the perspective of Cyprus
Thesis
Το 2024, σφραγίζει μισό αιώνα από τη διχοτόμηση της Κύπρου. Κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι η επίλυση του κυπριακού, παραμένει ο ευσεβής πόθος κάθε Ελληνοκύπριου. Η πολιτική πλευρά της ένταξης, ήταν και το κυριότερο στοιχείο που στήριζε και την πορεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια επιλογή που στηρίχθηκε κυρίως στην προσδοκία πως μια τέτοια κίνηση, θα ενίσχυε καταλυτικά τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και οι αρχές και οι κανόνες που διέπουν τη λειτουργία της ΕΕ, θα αποτελούσαν σημαντικά εφόδια στη διαμόρφωση της τελικής λύ σης. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η αίτηση της Κυπριακής Δημοκρατίας για ένταξη στη ΕΕ, δεν ήταν μια επαναστατική επιλογή αλλά αντιθέτως, αποτέλεσε μια στρατηγικού χαρακτήρα απόφαση, στον πυρήνα της οποίας βρισκόταν η ανάγκη επίλυσης του κυπριακού προβλήματος, με την Ελλάδα να υποστηρίζει σθεναρά την προσπάθεια της νήσου. Σταθμός στη ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου, ήταν η απόφαση στην Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι το 1999 όπου και επιβεβαιώθηκε ότι η Κύπρος, θα μπορούσε να καταστεί μέλος της μεγάλης Ευρωπαϊκής οικογένειας, ανεξάρτητα επίλυσης του κυπριακού. Ο στόχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, επιτεύχθηκε εν τέλει, παρά τις δυσκολίες και τον σκεπτικισμό που επικρατούσε μεταξύ των κρατών μελών. Ω στόσο, οι αρχικές προσδοκίες της Ελληνοκυπριακής πλευράς, δεν εκπληρώθηκαν. Οι όποιες προ σπάθειες για επανένωση του νησιού, βρέθηκαν για άλλη μια φορά αντιμέτωπες με την τουρκική πο λιτική αδιαλλαξία. Όμως, δεν μπορεί κανείς να αναιρέσει την δυναμική της ΕΕ και το γεγονός ότι η ένταξη, ενίσχυσε τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην διεθνή κοινότητα. Η Κύπρος, ως κράτος μέλος, για πρώτη φορά από το 1974, κατάφερε να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις της εισβολής και της κατοχής, να αισθανθεί ασφάλεια αλλά και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις εκείνες που αναμένε ται να θέσουν και τις βάσεις για επανένωση. Η ένταξη στην ΕΕ, αποτελεί αναμφισβήτητα τον μεγα λύτερο σταθμό στην πορεία της Κύπρου με την Ευρώπη να αναγνωρίζει ολόκληρο το σύνολο του εδάφους του νησιού ως έδαφος της Κ. Δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένου και του βορείου τμήμα τος που βρίσκεται υπό την τουρκική κατοχή. Είναι σημαντικό, ωστόσο από πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, να κατανοηθεί ότι ρόλος της ΕΕ, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον ρόλο τον Ηνωμέ νων Εθνών και ως εκ τούτου, πρέπει και να αντιλαμβάνεται. Η ΕΕ μπορεί να υποστηρίξει τα ΗΕ, ενταγμένη στο πλαίσιο της Αποστολής Καλής Γειτονίας του Γενικού Γραμματέα των ΗΕ, παρέχοντας πολιτική και τεχνική υποστήριξη στις προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης στη βάση διζωνικής, δι κοινοτικής ομοσπονδίας και ενισχύοντας οικονομικά τις δύο κοινότητες για την εφαρμογή μιας συμφωνίας επίλυσης όταν και αν αυτή επιτευχθεί. Η ΕΕ, μέχρι στιγμής, έχει διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην προώθηση της επίλυσης του Κυπριακού ζητήματος και της επανένωσης της Κύπρου κυρίως συμβουλευτικού χαρακτήρα και έχει βοηθήσει στη δημιουργία ενός κλίματος που ευνοεί τις συνομιλίες και τη συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Οι προκλήσεις από πλευράς της Τουρκίας και της ηγεσίας της Τουρκοκυπριακής κοινότητας, ήταν αναμενόμενες. Ωστόσο, η ΕΕ μπορεί να επηρεάσει θετικά τις συνθήκες προς την επίλυση, πλησιάζοντας τους Τουρ κοκύπριους με τη φιλοσοφία της ενσωμάτωσης και ενισχύοντας τη σχέση της με την Τουρκία. Προς αυτή την κατεύθυνση, οφείλει να λάβει τα μέτρα εκείνα που θα διαφοροποιήσουν την Τουρκική α διαλλαξία και η επίλυση του κυπριακού στη βάση του συμφωνηθέντος πλαισίου, να συμπεριληφθεί στις προϋποθέσεις για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ