Επαγγελματική εξουθένωση και βαθμός ικανοποίησης νοσηλευτών

Abstract

Τα τελευταία χρόνια τα θέματα επαγγελματικής εξουθένωσης και εργασιακής ικανοποίησης τυγχάνουν αυξανόμενης προσοχής στους χώρους εργασίας. Η επαγγελματική εξουθένωση έχει οριστεί ως μία κατάσταση σωματικής, ψυχικής και συναισθηματικής εξάντλησης, η οποία προκαλείται από την χρόνια έκθεση του ατόμου σε συναισθηματικά απαιτητικές συνθήκες (Pines, & Aronson, 1988). Όσο αφορά την εργασιακή ικανοποίηση, αυτή ορίζεται ως το άθροισμα των συναισθηματικών αντιδράσεων που έχει το άτομο για την εργασία του, η οποία απορρέει από τη σύγκριση που κάνει ανάμεσα στα οφέλη που αποκομίζει και αυτά που θα επιθυμούσε να έχει (Cranny, Smith & Stone, 1992). Για λόγους οργανωτικούς και ανθρωπιστικούς κρίνεται απαραίτητο σε κάθε οργανισμό να γίνεται μέτρηση του βαθμού ικανοποίησης και εξουθένωσης των εργαζομένων. Ο βαθμός αυτός συνδέεται άμεσα τόσο με την ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων όσο και με την απόδοση ολόκληρου του οργανισμού. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εξετάσει το βαθμό ικανοποίησης και επαγγελματικής εξουθένωσης των νοσηλευτών του νοσοκομείου Πάφου. Επιπρόσθετα η έρευνα επιχειρεί να διερευνήσει την επίδραση ξεχωριστών παραγόντων, όπως το φύλο, τα χρόνια υπηρεσίας, το επίπεδο μόρφωσης και στο βαθμό ικανοποίησης και εξουθένωσης και ειδικότερα να ελέγξει και να εξηγήσει την επίδραση που έχει το τμήμα εργασίας του νοσηλευτή στην εμφάνιση αυτών των βαθμών. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου, το οποίο περιλάμβανε αρχικά ερωτήσεις σχετικά με την ικανοποίηση και εξουθένωση για τα δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά των νοσηλευτών και στη συνέχεια κλειστού τύπου ερωτήσεις. Η επιλογή του δείγματος ήταν χωρίς πιθανότητα, αφού οι συμμετέχοντες ήταν όλοι οι νοσηλευτές του νοσοκομείου Πάφου, χωρίς επιλογή. Ο αριθμός του νοσηλευτικού προσωπικού που έλαβε μέρος στην έρευνα ανήλθε στα 228 άτομα. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προέκυψε ότι το 13.4% του νοσηλευτικού προσωπικού εκφράζει επαγγελματική δυσαρέσκεια, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό πάσχει από το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (42.4% υψηλή συναισθηματική εξάντληση, 22.8% υψηλά επίπεδα αποπροσωποίησης). Επιπλέον βρέθηκε ότι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, το επίπεδο μόρφωσης, τα χρόνια υπηρεσίας και η επιλογή του τμήματος, δεν επηρεάζουν το βαθμό επαγγελματικής εξουθένωσης και ικανοποίησης. Ο κύριος παράγοντας που επιδρά είναι το τμήμα εργασίας, με τους νοσηλευτές που εργάζονται στο Τ.Α.Ε.Π να εμφανίζουν τη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια και επαγγελματική εξουθένωση, ενώ οι νοσηλευτές στη Διοίκηση και τα Εξωτερικά Ιατρεία δηλώνουν περισσότερο ικανοποιημένοι και λιγότερο εξουθενωμένοι από την εργασία τους. Εν κατακλείδη θεωρούμε ότι η βελτίωση της νοσοκομειακής υποδομής και η εφαρμογή κατάλληλων μέτρων μπορούν να λειτουργήσουν ως ρυθμιστικοί παράγοντες στην αποφυγή της εμφάνισης του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης και της δυσαρέσκειας των νοσηλευτών, αλλά και στη βελτίωση της λειτουργίας και απόδοσης του.