Οι δικοινοτικές ταραχές του 1963-1964 στην Κύπρο
Thesis
Η περίοδος του 1963-1964 αποτελεί μια μαύρη σελίδα στη σύγχρονη ιστορία του Κυπριακού προβλήματος. Η ανεξαρτησία που δόθηκε στο Νησί, ύστερα από τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου το 1959, και η ομαλή λειτουργία του νεοσύστατου Κράτους των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, διήρκησε μόνο τρία χρόνια. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος που εξελέγη πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, ο οποίος υπόγραψε τις Συμφωνίες της Ζυρίχης και ήταν ένας από τους Αρχηγούς της Απελευθερωτικής Οργάνωσης ΕΟΚΑ, που αγωνίστηκε για την απελευθέρωση της Κύπρου από τους Βρετανούς, ήθελε να τροποποιήσει το Σύνταγμα. Ο Μακάριος πίστευε ότι με την αναθεώρηση του Συντάγματος θα καλυτέρευε τη λειτουργία του νεοσύστατου Κράτους. Η Τουρκία όμως που ήταν μια από τις τρεις εγγυήτριες Δυνάμεις ,( οι άλλες δυο ήταν η Ελλάδα και η Αγγλία) προειδοποιούσε τον Μακάριο ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος θα σήμαινε καταπάτηση των δικαιωμάτων των Τουρκοκύπριων. Η Ελλάδα επίσης δεν ήθελε να έρθει σε αντιπαράθεση με την Τουρκία , διότι ήταν σύμμαχοι στη στρατιωτική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Ο Μακάριος όμως σε επιστολή του στον Πρωθυπουργό της Ελλάδας τον Μάρτιο του 1964 ,τόνιζε ότι σκοπός του είναι η αναθεώρηση του Συντάγματος για να μπορεί ο Κυπριακός λαός μαζί με τη Μητέρα Ελλάδα να καθορίσουν το μέλλον τους. Η Τουρκία κατηγορεί την Κύπρο ότι είναι αυτή η αιτία της δυσλειτουργίας του Συντάγματος, και απειλεί ότι σε περίπτωση αναθεώρησης του θα εισβάλει στο Νησί. Ο Μακάριος όμως δεν υποχωρεί μπροστά στις απειλές της Τουρκίας αλλά ούτε στις εκκλήσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης για να έρθει σε συνεννόηση μαζί της πριν την αναθεώρηση του Συντάγματος. Στη Μεγαλόνησο η κατάσταση είναι έκρυθμη και δημιουργούνται ένοπλες ομάδες από πρώην αγωνιστές της ΕΟΚΑ και άλλες οργανώσεις για να αντιμετωπίσουν τυχόν ανταρσία των Τουρκοκυπρίων. Από την άλλη μεριά οι Τουρκοκύπριοι οργανώνουν την εξτρεμιστική ένοπλη οργάνωση ΤΜΤ με αρχηγό τον Ραούφ Ντενκτάς. Η κατάσταση οδηγείται προς τη σύγκρουση και την αιματοχυσία. Τα δεκατρία σημεία που πρότεινε ο Μακάριος για την τροποποίηση του 6 Συντάγματος έδωσαν την αφορμή να αρχίσουν οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των δυο κοινοτήτων. Οι συγκρούσεις άρχισαν το Δεκέμβριο του 1963 στην περιοχή Αγίου Κασσιανού στη Λευκωσία, ύστερα από μια έρευνα Ελληνοκυπρίων αστυνομικών προς ένα τουρκοκυπριακό αυτοκίνητο για να δουν αν μετέφεραν όπλα. Οι συγκρούσεις επεκτάθηκαν σε πολλές περιοχές της Λευκωσίας με αποτέλεσμα οι Τουρκοκύπριοι να δημιουργήσουν ένα τουρκοκυπριακό θύλακα αποτελούμενο από ενιά χωριά της περιοχής Λευκωσίας. Θύλακοι δημιουργήθηκαν και σε άλλες περιοχές της Κύπρου. Η διχοτόμηση που ήταν ο κύριος στόχος της Τουρκίας άρχισε να τρίζει τα δόντια της. Η Ελληνική Κυβέρνηση κάλεσε τους Βρετανούς να παραταχθούν μεταξύ των δυο κοινοτήτων για να σταματήσουν τις εχθροπραξίες. Τότε ο Βρετανός στρατηγός Γιάγκ χάραξε πάνω σε ένα χάρτη της Κύπρου μια γραμμή με πράσινο μολύβι, και έτσι διαχωρίστηκε η Λευκωσία. Από τότε η διαχωριστική αυτή γραμμή ονομάζεται πράσινη γραμμή. Τον Μάρτιο του 1964 το Συμβούλιο Ασφαλείας ψήφισε το ψήφισμα 186 με το οποίο εγκαταστάθηκε στο Νησί ειρηνευτική δύναμη των Ενωμένων Εθνών, και αναγνώριζε την Κυβέρνηση Μακαρίου ως τη νόμιμη Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Τουρκία απείλησε ότι θα εισβάλει στην Κύπρο δυο φορές, μια τον Φεβρουάριο και μια άλλη φορά τον Ιούνιο το 1964. Οι παρεμβάσεις όμως των Αμερικανών και των Σοβιετικών εμπόδισαν την Τουρκία να εισβάλει στο νησί. Τότε ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζόνσον κάλεσε τους δυο ηγέτες, της Ελλάδας Παπανδρέου και της Τουρκίας Ινονού που ήταν σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, να έρθουν στις Ενωμένες Πολιτείες για να συνομιλήσουν σχετικά με το Κυπριακό. Οι τρεις ηγέτες συμφώνησαν να βρουν μια λύση στο Κυπριακό Πρόβλημα, και όρισαν τον πρώην υπουργό των Ενωμένων Πολιτειών Ατσεσον για να επεξεργαστεί μια λύση. Η Αμερική δεν ήθελε μια σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας γιατί θα επέφερε μια διάσπαση στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Το Σχέδιο Ατσεσον προνοούσε την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα , παραχωρώντας ορισμένα ανταλλάγματα στην Τουρκία. Ο Μακάριος όμως απέρριψε το Σχέδιο. Μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ατσεσον η Τουρκία άρχισε ετοιμασίες για εισβολή στην Κύπρο. Τον Αύγουστο του1964 βομβάρδισε την περιοχή Τηλλυρίας και έγιναν σκληρές μάχες σε όλη την περιοχή. Η αντίσταση των Ελληνοκυπρίων υπήρξε αποτελεσματική και απέτρεψε την διχοτόμηση που επεδίωκε η Τουρκία. 7 Ο Μακάριος έκανε διαβήματα προς την Σοβιετική Ένωση και τον Κρούτσιεφ, ο οποίος προειδοποίησε την Τουρκία να σταματήσει τους βομβαρδισμούς γιατί υπήρχε κίνδυνος επέκτασης των συγκρούσεων. Η Τουρκία σταμάτησε τους βομβαρδισμούς, αλλά τους συνέχισε μετά από δέκα χρόνια όταν της δόθηκε πάλι η ευκαιρία με το πραξικόπημα του Ιουλίου το 1974. Αυτή την φορά κατάφερε να διχοτομήσει το Νησί καταβάλλοντας 37% του εδάφους του.