Το φαινόμενο του υπερτουρισμού και οι τρόποι αντιμετώπισης του

Abstract

Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και γρηγορότερα αναπτυσσόμενους τομείς σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι ένα κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο που ασκεί μεγάλη δυναμική και προσαρμόζεται στις οικονομικές αλλαγές. Πολλές χώρες στηρίζουν μεγάλο μέρος της οικονομίας τους στον τουρισμό και αποκομίζουν τεράστια οφέλη, κάνοντας την τουριστική βιομηχανία μια αναπτυσσόμενη δύναμη με μεγάλη συμβολή στην διεθνή οικονομία. Η Ελλάδα αποτελεί μια χώρα με έντονο το φαινόμενο του τουρισμού και η τουριστική βιομηχανία είναι από τους βασικότερους τομείς που επιφέρει έσοδα. Αποτελεί έναν κατεξοχήν τουριστικό προορισμό που λόγω του μοναδικού πολιτιστικού, ιστορικού και φυσικού του πλούτου προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο. Ωστόσο αν και ο μεγάλος αριθμός επισκεπτών επιφέρει έσοδα στην εθνική οικονομία, ο ανεξέλεγκτος αριθμός αφίξεων μπορεί να οδηγήσει στον κορεσμό του. Συγκεκριμένα μέσα από την παρούσα διπλωματική εργασία θα μελετηθεί το φαινόμενο του υπερτουρισμού σε νησιώτικους προορισμούς που αποτελεί ένα θέμα που απασχολεί τους κυριότερους τουριστικούς φορείς παγκοσμίως και κυρίως την Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι ένας από τους βασικότερους τουριστικούς προορισμούς. Στη συνέχεια θα εντοπιστούν οι τρόποι αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν από το φαινόμενο του υπερτουρισμού στο νησί της Ρόδου. Ο σκοπός της έρευνας που πραγματοποιείται είναι αφενός να διερευνηθεί κατά πόσο η Ρόδος αποτελεί ένα προορισμό που διατρέχει άμεσο κίνδυνο από τον υπερτουρισμό και αφετέρου να διερευνηθούν οι δράσεις στις οποίες μπορούν να προβούν οι τουριστικές επιχειρήσεις για την άμβλυνση του φαινομένου. Αρχικά, πραγματοποιείται μια θεωρητική προσέγγιση της έννοιας του υπερτουρισμού που δεν είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο, όμως τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αρκετά έντονο, δημιουργώντας σοβαρές συνέπειες σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Επιπλέον, αναφέρονται οι δείκτες μέτρησης του φαινομένου όπως αναφέρονται στην βιβλιογραφία καθώς και η φέρουσα ικανότητα, που εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης του προορισμού ,ενώ αν ξεπεραστούν τα αποδεκτά όρια της δημιουργούνται αρνητικές συνέπειες. Το φαινόμενο του υπερτουρισμού αποτελεί τον βασικό παράγοντα αλλοίωσης της φέρουσας ικανότητας ενός τουριστικού προορισμού, οδηγώντας στην καταστροφής του τόπου. Τα βασικά εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν είναι ένας συνδυασμός δευτερογενούς έρευνας με την υπάρχουσα βιβλιογραφία για την ανάλυση του φαινομένου του υπερτουρισμού ,ενώ παράλληλα θα αξιοποιηθούν οι μελέτες που αφορούν το νησί της Ρόδου μαζί με πρωτογενή έρευνα. Μέσα από την εμπειρική διερεύνηση και την χρήση πέντε συνεντεύξεων από επιχειρήσεις του νησιού γίνεται προσπάθεια παρουσίασης των απόψεων των τοπικών επιχειρήσεων και συσχετισμός με τα αποτελέσματα της δευτερογενούς έρευνας. Επίσης, αναλύεται η κατάσταση που επικρατεί στο νησί και των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί από τον υπερτουρισμό, ενώ ανιχνεύονται οι τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου. Μέσα από την πρωτογενή έρευνα τα αποτελέσματα που προκύπτουν είναι διφορούμενα με ορισμένους επιχειρηματίες να αισθάνονται δυσφορία από την έξαρση του υπερτουρισμού στη Ρόδο, ενώ άλλοι επιχειρηματίες να μην ανησυχούν για τις συνέπειες του φαινομένου, καθώς το κέρδος από τον μαζικό τουρισμό είναι μεγαλύτερο.Τέλος,στο τελευταίο μέρος της διπλωματικής εργασίας παρατίθενται τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την έρευνα και παρουσιάζονται τρόποι αντιμετώπισής του υπερτουρισμού τόσο σε τοπικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο, που μπορούν να ωφελήσουν το νησί και να το οδηγήσουν στην βιωσιμότητα.