Στυλ ηγεσίας και Διαχείριση συγκρούσεων. Μελέτη περίπτωσης: ο Στρατός Ξηράς

Abstract

Ο κύριος σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στα στυλ ηγεσίας και διαχείρισης συγκρούσεων. Πιο συγκεκριμένα, η παρούσα διπλωματική εργασία επιχείρησε να μελετήσει εάν και σε ποιο βαθμό τα στυλ ηγεσίας συμβάλλουν θετικά ή αρνητικά στη διαχείριση συγκρούσεων στον στρατό ξηράς. Η έρευνα ήταν ποσοτική και διεξήχθη σε ένα δείγμα 194 στρατιωτικών ανδρών υψηλού μορφωτικού επιπέδου, ηλικίας το πολύ 40 ετών, άγαμους κι έγγαμους και με ποικίλη προϋπηρεσία, που υπηρετούσαν σε Όπλα και Σώματα του στρατού ξηράς στον νομό Αττικής. Το δομημένο ερωτηματολόγιο με 80 ερωτήσεις κλειστού τύπου εμπεριείχε 2 σταθμισμένα εργαλεία, το Πολυπαραγοντικό Ερωτηματολόγιο Ηγεσίας(M.L.W.-5X)(Avolio & Bass, 2004) μεταφρασμένο και προσαρμοσμένο στα ελληνικά από τον Μπελιά(2015), το οποίο καταμέτρησε τα διάφορα στυλ ηγεσίας όπως μετασχηματιστικό, διεκπεραιωτικό, παθητικό-προς αποφυγή, ενώ στα της διαχείρισης συγκρούσεων αξιοποιήθηκε η κλίμακα Rahim Organizational Conflict Inventory(Rahim, 1983). Η κλίμακα συμπεριλάμβανε 28 ερωτήσεις και 5 μεταβλητές δηλαδή 1.Collaborating, 2.Accommodating, 3.Competing style, 4.Avoiding style, 5.Compromising style. Όλες οι απαντήσεις παρασχέθηκαν υπό την πεντάβαθμη κλίμακα Likert. Εκπονήθηκαν μέτρα περιγραφικής στατιστικής κι έλεγχοι επαγωγικής στατιστικής. Μεταξύ των αποτελεσμάτων φάνηκε πως τα περισσότερο αξιοποιηθέντα στυλ διαχείρισης συγκρούσεων ήταν το συνεργατικό, το συμβιβαστικό και το ανταγωνιστικό, ενώ η αποφυγή και η εξυπηρέτηση εμφανίζονταν πιο λίγο σε συχνότητα. Διαπιστώθηκε πως πράγματι υπήρχε μια κλίση από πλευράς προϊσταμένων στη μετασχηματιστική και διεκπεραιωτική ηγεσία. Σχετικά με τη συναλλακτική ηγεσία, διεφάνη πως ήταν συχνότερη η παροχή έκτακτων κατ’εξαίρεση ανταμοιβών παρά η εφαρμογή κατ’εξαίρεση ενεργού management, εν ολίγοις οι προϊστάμενοι ενδιαφέρονταν πιο πολύ για την ύπαρξη ξεκάθαρων προσδοκιών από συγκεκριμένα άτομα παρά για τη διαρκή παρακολούθηση των λαθών και την εστίαση σε παράπονα, αποτυχίες, λάθη. Η παθητική ηγεσία ήταν η μορφή ηγεσίας που συναντάτο σπανιότερα στον στρατό. Οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του δείγματος ήταν αρκετά υπέρμαχοι και του στυλ αποφυγής, μιας και απέφευγαν συγκρούσεις με συναδέλφους. Το φιλόξενο [5] στυλ διαχείρισης συγκρούσεων ήταν σπάνιο στην καθημερινότητα του στρατού, ενώ το ανταγωνιστικό ακόμη σπανιότερο. Σε επίπεδο συσχετίσεων, τα στυλ διαχείρισης συγκρούσεων, που επηρεάζονται από την ηγεσία και τα αποτελέσματά της, είναι το συνεργατικό και συμβιβαστικό, με τους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς του δείγματος να είναι αρκετά ικανοποιημένοι από την ηγεσία του προϊστάμενού τους. Στα δημογραφική στοιχεία, η ηλικία, το φύλο και η οικογενειακή κατάσταση δε φάνηκε να επηρεάζει το δείγμα στο επίπεδο άσκησης της ηγεσίας και διαχείρισης συγκρούσεων από τους προϊσταμένους, η προϋπηρεσία όμως διαφοροποιήθηκε όπως και το μορφωτικό επίπεδο και η θέση των στρατιωτικών. Σχετικά με το Σώμα ή Όπλο όπου υπηρετούσαν διεφάνη πως οι αξιωματικοί εμφάνιζαν περίπου τον ίδιο βαθμό εφαρμογής του κάθε στυλ διαχείρισης συγκρούσεων. Ωστόσο, εμφάνισαν αξιοσήμαντες διαφορές στους παράγοντες ηγεσίας, με τους αξιωματικούς Πυροβολικού και Πεζικού να αναγνωρίζουν περισσότερο τα χαρακτηριστικά της εξιδανικευμένης επιρροής και την παροχή κατ’εξαίρεση ανταμοιβών μέσω ηγεσίας του προϊστάμενού τους. Αντίθετα, οι μορφές μετασχηματιστικής και συναλλακτικής ηγεσίας ήταν πολύ πιο σπάνιες μεταξύ αξιωματικών στα Τεθωρακισμένα, ενώ οι αξιωματικοί Πυροβολικού και Πεζικού ήταν πιο ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα της ηγεσίας προϊστάμενού τους, κι ανάμεσα στις πιο αρνητικές απαντήσεις ήταν των αξιωματικών στα Τεθωρακισμένα.