Το νομικό καθεστώς της κοινής άμυνας των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης: τρέχουσες πρακτικές

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι να προσδιορίσει το εκτόπισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί Κοινής Άμυνας εντός του Ευρωπαϊκού Χώρου. Από την άποψη αυτή είναι ενδεικτική η επιβεβαίωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφορικά με την προσήλωσή του στην οικοδόμηση «μιας Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας, ικανής να ενισχύσει την εξωτερική δράση της Ένωσης μέσω της δημιουργίας ενός δυναμικού στρατιωτικής διαχείρισης των κρίσεων, καθώς και ενός μη στρατιωτικού δυναμικού με πλήρη σεβασμό των αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών». Αρχικά, γίνεται μνεία στις γενικές αρχές του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου ο αναγνώστης να κατανοήσει τις βασικές έννοιες και να μπορεί να διαχωρίσει το Εγχώριο και Εθνικό Δίκαιο από το Διεθνές. Με βάση αυτή την ταξινόμηση, η μελέτη προβαίνει σε εξέταση της σχέσης μεταξύ αυτών των κλάδων Δικαίου. Επιπλέων, γίνεται ανάλυση των εξουσιών που πηγάζουν από το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επίσης από την εφαρμογή του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα Κράτη Μέλη. Ως εκ τούτου, μέχρι το τέλος του Πρώτου Κεφαλαίου ο αναγνώστης αντλεί μια γενική αντίληψη των πλαισίων εντός των οποίων ενεργούν τα πιο πάνω δίκαια. Το Δεύτερο Κεφάλαιο εστιάζεται στη αναγκαιότητα ύπαρξης ενός καθεστώτος παγκόσμιας δημόσιας ασφάλειας και άμυνας. Όπως θα στοιχειοθετηθεί, αυτή η άποψη συνάδει φιλοσοφικά και ιδεολογικά με τις θεμελιώδεις αξίες και τους βασικούς σκοπούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το φάσμα της σημαντικότητάς της, όμως, δεν περιορίζεται μόνο στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά επεκτείνεται και στους βασικότερους και σημαντικότερους σκοπούς του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, καθώς επίσης και της συμμαχίας του North Atlantic Treaty Organization (NATO) στην πράξη. Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία (ΟΑΣ) στην Ευρώπη, ενώ είναι περιορισμένος στην εφαρμογή του, συγκεκριμένα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, αποτελεί και αυτός κατάδειξη της σημασίας της παγκόσμιας δημόσιας ασφάλειας και άμυνας. Μέχρι το τέλος του Δευτέρου κεφαλαίου, υποδεικνύεται η άμεση ανάγκη για αυστηρή εφαρμογή ενός πιο ολοκληρωμένου, ισχυρού και επαρκούς συστήματος κοινής άμυνας των Κρατών - Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόλα αυτά, από το Τρίτο Κεφάλαιο αποκαλύπτονται τα κενά και οι ελλείψεις του παρόντος καθεστώτος, το οποίο εξετάζεται, με ιδιαίτερη αναφορά στις δυνάμεις ταχείας αντίδρασης (Euroforces) και στα Battle Groups. Στο επόμενο Κεφάλαιο, εμφαίνεται η εφαρμογή του νομικού καθεστώτος της κοινής άμυνας των Κρατών - Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην πολιτική έδρα. Εκεί η σημαντικότητα της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ (ΚΕΠΠΑ), και της κοινής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας (ΚΠΑΑ), στην εξωτερική δράση της Ένωσης, αποκαλύπτεται. Είναι στα πλαίσια αυτής της εξωτερικής δράσης που δρα ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την ΚΕΠΠΑ, η σημαντικότητα του οποίου, αναφορικά με την ανάπτυξη της ΚΕΠΠΑ, αναλύεται εις βάθος. Επίσης, ο αναγνώστης ενημερώνεται για τις εν εξελίξεις στρατιωτικές επιχειρήσεις, καθώς και για την προσέγγιση της ΕΕ αναφορικά με την αντιμετώπιση των διαφόρων προκλήσεων με τις οποίες έρχεται ενάντια. Το Πέμπτο Κεφάλαιο εξετάζει τους εξοπλισμούς της ΕΕ, με ιδιαίτερη ανάπτυξη αναφορικά με το έργο της ΕΕ, σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ). Τέλος, το Κεφάλαιο 6 περιλαμβάνει τις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα όλης της έρευνας. Καταλήγει στο ότι το παρόν νομικό καθεστώς της κοινής άμυνας των Κρατών - Μελών της ΕΕ είναι ελλιπές, για διάφορους λόγους, περιλαμβανομένου και της ανεπάρκειας συλλογικότητας στα διαβήματα που γίνονται για την εγκαθίδρυση μιας ενιαίας κοινής άμυνας. Το Κεφάλαιο επίσης επικεντρώνεται, με σχετικές προτάσεις, στην αναγκαιότητα εισαγωγής ενός πιο συντονισμένου και ισχυρού συστήματος, το οποίο να επιτρέπει την επιθυμητή ανάπτυξη της κοινής άμυνας των Κρατών - Μελλών. Το παρόν ερευνητικό πόνημα αποτελεί πρωτότυπη συνεισφορά στην βιβλιογραφία, εφόσον είναι η πρώτη προσπάθεια καταγραφής της Ευρωπαϊκής Στρατιωτικής συμμετοχής ανά τον κόσμο, υπό το πρίσμα των ειδικότερων ρυθμίσεων της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής των Κρατών – Mελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.